Wad & Water

1945

Goliath en de molenaar

Windmolens staan volop in de belangstelling. Al eeuwenlang gebruiken we windenergie, maar wel op een kleinere schaal. Een oude molen valt tussen de hoge windturbines bij de Eemshaven in het niet. Ironisch genoeg heet hij Goliath. Maar onder de bezielende leiding van vrijwillig molenaar Ida Wierenga staat hij zijn mannetje.

Goliath en de molenaar

Poldermolen Goliath uit 1876 naast een rij moderne windturbines.

Ida Wierenga–Spijk (1947) groeide op vlakbij de Goliath waar zij nu met hart en ziel molenaar is. Zij was als driejarige altijd de hort op. “De molen riep mij: ‘Kom hier naar toe, kom naar mij!’ Dan ging ik in mijn eentje naar de molen, door het riet, want mijn rode manteltje mocht niet gezien worden. Dan pakte de oude molenaar mij op de arm en kreeg ik een kopje thee met een meelkoekje, Ach dat vergeet je nooit meer.”

Na de lagere school wilde Ida geen kindermeisje worden, maar een opleiding volgen. Na de huishoudschool en de Inrichtingsassistentenschool (INAS) is ze de verpleging in gegaan en tot haar pensionering in Uithuizermeeden en omgeving verpleegkundige geweest.

In 1973, toen veel molens in de regio gerestaureerd werden, stak de belangstelling voor molens de kop weer op. “De zelfzwichting, die wieken met van die kleppen erin, werd vervangen door een Oudhollands hekwerk. Jammer, werd zo’n duur systeem weer teniet gedaan. Maar ja, zo zag ie er vroeger ook uit dus ik heb er toch wel vrede mee. In 1979 is de molen in onbruik en in verval geraakt. Maar iedereen was het er over eens dat de Goliath zijn functie moest behouden.”

Ida ging in Garsthuizen de opleiding tot vrijwillig molenaar volgen. “Ik heb er tot op heden nog geen moment spijt van gehad!“ 

“Ik wilde altijd naar de Goliath. Dus toen de molenaar hier wegging, was ik de eerste die solliciteerde. Eigenlijk vonden ze dat maar niks hoor, bij Stichting de Groninger Molen. Ze dachten: wat wordt dat, een vrouw op de molen midden in de polder. Maar van dag één af aan heb ik groots uitgepakt, Ik heb allerlei leuke dingen georganiseerd. Op molendag kwamen de mensen als een bonte sliert op de fiets hiernaartoe. Prachtig!”

<p>Molen de Goliath in 1973. - Foto: M.A. Douma, www.beeldbankgroningen (818-15400)</p>

Molen de Goliath in 1973. - Foto: M.A. Douma, www.beeldbankgroningen (818-15400)

Essent

In 1992 en ‘93 bouwde Essent veertig windturbines. Protesten van Ida - de turbines rondom vangen veel wind af - zetten geen zoden aan de dijk. Maar toen de Edon later een locatie zocht waar voorlichting over windenergie gegeven kon worden, heeft Ida het molenaarshuis beschikbaar gesteld.

Werkloos

Windwatermolen Goliath is een achtkantige poldermolen. Oorspronkelijk zorgde de molen voor de bemaling van de in 1876 bedijkte Eemspolder. In het voorjaar 1979 nam een nieuw gemaal het over en was er voor de Goliath geen werk meer.

“De Goliath heeft nu een bijzondere functie, wij malen en brengen het water over een lengte van twaalf kilometer in beweging, waardoor het een hoog zuurstofgehalte krijgt en daardoor schoner wordt. Daar hebben de boeren ook profijt van. Eigenlijk, diep in mijn hart, wou ik dat ze de Goliath verplaatst hadden toen de laatste dijk aangelegd werd. Ik wil het water graag weer naar het wad malen, daar ben ik nog steeds mee bezig. Ik heb niet voor niets mijn Goliath uitgerust met een stalen schroef! We hebben nu net de watervoorloop helemaal vernieuwd, het is prachtig geworden.”

“Behoud en het beheer, vooral het behoud, is belangrijk. De molen heeft bijgedragen aan wat dit poldergebied nu is. Het verhaal van de molen moet bewaard blijven. Niet alleen van de molen, maar ook hoe de polder ontstaan is en hoe er gewerkt is. Dit kleine huisje was vroeger het waterschapshuis waar een paar keer per jaar vergaderd werd. De historie en de namen van de mensen moeten bewaard blijven.”

De Goliath wordt draaiende gehouden door vrijwillig molenaars Ida Wierenga-Spijk en Bart de Haan. Zij hebben met talloze acties geld bij elkaar gebracht voor de noodzakelijke restauraties van de molen. Meer informatie en openingstijden zijn te vinden op www.degoliath.rietkraag.net.