Op 27 oktober 1971 is gasfitter Hendrik Hoen (20) onder de pronkkamer van boerderij Langeveld nietsvermoedend een gasleiding aan het leggen. Opeens schittert er iets in het licht van zijn lamp. Hij pakt het op en neemt het mee naar buiten om het beter te bekijken. Een munt! Nieuwsgierig geworden gaat hij samen met zijn collega Aatze van der Heide (25) kijken of er nog een ligt. Ze worden niet teleurgesteld! De ene goudkleurige munt na de andere komt aan het licht en aan het einde van de middag hebben ze 31 munten verzameld. De volgende dag vinden ze nog 20 munten die verspreid in de grond liggen. Maar het klapstuk zijn wel twee aardewerken kannen, die ondiep zijn ingegraven: vol met muntstukken! In totaal vinden Hoen en Van der Heide 614 munten.

Hoen en Van der Heide besluiten hun mond te houden en gaan met één van de munten naar een antiquair. Die is nauwelijks geïnteresseerd. Een juwelier kan wel vertellen dat het een gouden munt is, maar meer ook niet. Uiteindelijk belanden ze bij amateurarcheoloog en muntenverzamelaar Moltmaker, die beseft dat de gasfitters een waardevolle vondst hebben gedaan. Na taxatie door een expert blijkt de vondst zo’n 50.000 gulden (ruim 23.500 euro) waard te zijn.

Wat doen we ermee?

De mannen gaan met het taxatierapport naar de eigenaar van de boerderij, N.V. Verenigde Steen-, Pannen- en Draineerbuizenfabrieken te Groningen. Ze besluiten het Biologisch Archeologisch Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen erbij te betrekken, dat verder onderzoek doet en nog eens 34 munten vindt.

Wettelijk gezien komt de waarde van een vondst voor de helft toe aan de eigenaar van de grond en voor de andere helft aan de vinders. Na overleg wordt besloten dat de hele vondst het best op zijn plaats zal zijn in het Groninger Museum. Maar ja, waar haalt dat zo gauw zo’n grote som geld vandaan? De fabrikant besluit om het vindersloon voor te schieten, zodat het Museum de tijd krijgt om de financiën te regelen, wat uiteindelijk lukt dankzij giften van de Provincie en het J.B. Scholtenfonds.

De herkomst van de munten

Het moet een vermogend man zijn geweest, die rond 1530 deze boerderij pachtte van het Klooster in Aduard. Jammer genoeg is er niets over hem bekend, doordat gegevens van vóór 1595 niet meer te achterhalen zijn.

Onderzoek toont aan dat hij niet zomaar zijn geld onder de grond heeft gestopt. Het is een streng geselecteerde verzameling van twee muntsoorten. Philippusguldens en goudguldens van verschillende vorsten uit het Duitse rijk. De gouden Phillippusguldens waren in gebruik in de zuidelijke Nederlanden ten tijde van de heerschappij van Filips de Schone. Zij zijn, op vier oudere na, alle in 1499 uitgegeven. Van de Duitse goudguldens stamt de oudste uit 1430 en de jongste uit 1527. Waarschijnlijk zijn de kruiken later verborgen, want op de jongste munten zitten slijtsporen. Zij moeten dus al een tijdje in omloop zijn geweest.

Het geheim wordt bekend

Als het nieuws bekend wordt, meldt het Nieuwsblad van het Noorden: “De man die er eigenlijk wel wat sneu afkomt, is veehouder S. Voogd, die boven de [..] verborgen schat woonde. Hij neemt de zaak echter erg gemoedelijk op en vindt het allemaal wel goed. 'Maar,' zo verzekert de heer Hoen, 'we zullen hem niet vergeten.'”

De gelukkige gasfitters en de landeigenaar hebben zelf, als aandenken aan deze bijzondere vondst, 36 munten uit de verzameling mogen kopen. De rest ligt met de aardewerken kannen uitgestald in het Groninger Museum.

Bron: J.W. Boersma en H. Enno van Gelder, 'De muntvondst van boerderij Langeveld onder Feerwerd (gem. Ezinge)', Gron. Volksalmanak 1971/1972