Macht & Pracht

1914 tot 1945

Leven op de boerderij van Hermans Dijkstra

Op de boerderij Hermans Dijkstra in Midwolda heerste een strikte hiërarchie. De boer was de baas, hij duldde geen tegenspraak. Alleen zijn grootknecht (wat nu bedrijfsleider zou heten) werd bij de organisatie betrokken. Soms runde deze grootknecht de boerderij alleen, bijvoorbeeld als de familie op reis ging (wat ze met regelmaat deden). De arbeiders dienden dat te doen wat hen werd opgedragen, inspraak en tegenspraak was niet mogelijk. Toch was de oude boer Dijkstra wel begaan met zijn arbeiders. Zo konden de gepensioneerde arbeiders nog jaren melk en eieren bij de boer halen, ook de weduwen van de arbeiders hadden deze privileges.

Voordat in de 18e eeuw de  landbouwmechanisatie tot stand kwam en het handwerk meer en meer overgenomen werd door machines, was het boerenwerk erg zwaar en waren de lonen laag. Al het werk op het land deed men met de hand, zoals het zichten van koren en het inzaaien van de gewassen.

Elke vrijdag werden de lonen uitbetaald, dit gebeurde met contant geld. Soms werd een kind met een duizend guldenbiljet naar de kruidenier gestuurd om het te wisselen in klein papiergeld en munten. Kennelijk was men bang dat een volwassene er met de buit van doorging.

Er was een strikt antirookbeleid op de boerderij, mede omdat er in de stallen veel hooi en stro bewaard werd en vanwege de kostbare paarden. Toch kwam het voor dat een pijprokende arbeider een boerenwagen vol met stro in brand kreeg; gelukkig gebeurde dat op het land. De arbeider kon wel zijn biezen pakken.

De boer was ook een liefhebber van kleinvee. Zo werden er ganzen, kippen, eenden en geiten gehouden, meer dan je op andere boerderijen tegenkwam. Boerderij Hermans Dijkstra werd niet alleen bekend om zijn rijke landbouwgeschiedenis , maar ook om de belangrijkste hobby van de boer namelijk het fokken van het Oldenburgerpaard, een trekpaard voor de landbouw. Dijkstra kreeg belangstelling uit binnen- en buitenland en kon genoemd worden als de belangrijkste fokker van het Oldenburgerras. In de boerderij hangen nog foto’s van beroemde hengsten en merries.

In het Gronings AudioVisueel Archief zijn enkele films te vinden van de boerderij Hermans Dijkstra, uit de jaren dertig van de vorige eeuw.