70 jaar bevrijding

In het najaar van 1944 rukken de geallieerden in razend tempo door België. De stemming in Nederland is optimistisch: de bevrijding is een kwestie van hooguit weken. De Duits-gezinden vrezen voor hun leven. Op Dolle Dinsdag, dinsdag 5 september 1944, vluchten foute politiemannen uit Amsterdam en Haarlem richting Duitsland. Maar als ze in de buurt van Groningen komen, blijkt het allemaal zo’n vaart niet te lopen. Een groot deel van hen meldt zich dan bij de Groningse Sicherheitspolizei. 

Hun Groningse collega’s zijn maar wat blij met deze versterking. Deze westerlingen zijn onbekend bij het verzet. Ze kunnen zich dus anoniem onder de mensen begeven en spioneren. Dat leidt er toe dat in de winter van ’44-’45 veel verzetsgroepen compleet worden opgerold. Hiermee valt de basis onder het Gronings verzet weg.

Het Zuiden van Nederland is dan al vrij, maar in het Noorden breekt een winter van angst en terreur aan. Op 13 maart 1945 wordt de kunstenaar Hendrik Werkman gearresteerd. In de vroege ochtenduren van 10 april wordt hij gefusilleerd, na een bizarre en noodlottige samenloop van omstandigheden. Het is een van de laatste daden van de SD’ers. Drie dagen later beginnen de Canadezen met de bevrijding van Groningen. Veel nazi-aanhangers vluchten de Stad uit, naar Schiermonnikoog. Daar houden ze het nog uit tot en met 31 mei. Velen krijgen de doodstraf of lange gevangenisstraffen.

Maggi-bouillon voor de Canadezen

Op 11 april 1945 trekken de geallieerden de provincie Groningen binnen. Een snelle bevrijding van de stad wordt verwacht. Maar bij het naderen van de stad via de Paterswoldseweg, op 13 april 1945, stuiten de Canadezen op onverwacht fel verzet. Er volgen zware gevechten, met veel slachtoffers, vertraging en verwoesting. Pas op 16 april zijn de bevrijders heer en meester op de Grote Markt, waarvan de omliggende bebouwing grotendeels verwoest is. Zo’n honderd burgers en honderden militairen zijn omgekomen.

Mevrouw Klaassen-Benninks is dan zestien jaar oud. Ze herinnert zich dat de Canadezen in haar straat lagen. “Ik woonde met mijn vader, moeder en zes broers in de Begoniastraat in Groningen. Sinds een paar dagen zaten drie of vier Canadese soldaten voor ons huis. Wij zaten al drie dagen binnen, omdat het te gevaarlijk was om de straat op te gaan. Op een gegeven moment gebaarden de Canadezen naar mijn moeder en mij dat ze dorst hadden. Mijn moeder haalde een grote fles Maggi tevoorschijn, die ze nog bewaard had van voor de oorlog. Ze pakte wat bekers, goot de Maggi erin en schonk er heet water op.

Samen met mijn moeder verdeelde ik het onder de soldaten. Ze waren ons erg dankbaar, want het was behoorlijk koud. 'Onze' soldaten gebaarden naar andere soldaten dat ze iets lekkers hadden gekregen. Binnen enkele minuten stonden er een heleboel Canadese soldaten voor ons huis.

Drie dagen later stonden er weer twee Canadese soldaten voor de deur. Ze wilden van weten wat ze te drinken hadden gekregen. Zo goed en kwaad als het ging legde mijn moeder uit dat het een soort bouillon was, op basis van oer-Hollandse Maggi! De volgende dag, 15 april 1945, was Groningen bevrijd. Ik denk nog vaak aan de Canadezen met hun 'bouillon'.”

Uw verhaal

Rond de herdenking van de bevrijding van Groningen publiceert De Verhalen van Groningen veel verhalen over de bevrijding van de Stad en de provincie. Het verhaal van Mevrouw Klaassen-Benninks staat op de website www.groningenbevrijd.nl.

Hebt u een verhaal dat binnen dit thema past? Wilt u ook een rol spelen in dit project? Neem dan contact met ons op, zodat we kunnen bekijken op welke manier we iets voor elkaar kunnen betekenen.