100 jaar vrouwenkiesrecht

1853 tot 1914

Annette Versluys-Poelman: een radicale leidsvrouw

Ze streed voor haar overtuigingen en niemand kon haar stoppen. Uitgeefster Annette Versluys-Poelman (1853-1914) zette zich hartstochtelijk in voor vrouwenbelangen en mengde zich in verschillende maatschappelijke debatten. Zelfs haar begrafenis werd een demonstratie voor het vrouwenkiesrecht.

<p>Annette Versluys-Poelman. Foto Wikimedia Commons&nbsp;<br />
&nbsp;</p>

Annette Versluys-Poelman. Foto Wikimedia Commons 
 

Annette Versluys-Poelman werd op 8 juni 1853 geboren in Holwierde. Ze was de dochter van het blinde Tweede Kamerlid Adriaan Louis Poelman en zijn vrouw Catharina Reijnders. Ze studeerde voor onderwijzeres, maar oefende dit vak nooit uit. Op 3 april 1876 trouwde ze in Groningen met uitgever Willem Versluys, met wie ze vier zoons kreeg. De uitgeverij van Versluys werd verplaatst naar Amsterdam in 1882, waarna Versluys-Poelman zelf ook werkzaamheden voor haar man ging verrichten.

Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht

In 1892 leerde ze feministe Wilhelmina Drucker kennen. Drucker had drie jaar eerder de Vrije Vrouwen Vereeniging opgericht en Versluys-Poelman had gereageerd op een oproep van deze Vereeniging om zich aan te sluiten. Ze kon zich namelijk bijzonder goed vinden in Druckers opvattingen. Sinds haar jeugd had ze zich voorgenomen om alles te doen wat in haar vermogen lag om de vrouw op alle terreinen van het maatschappelijk leven de invloed te geven die haar zo onrechtmatig door de man onthouden werd. Twee jaar later richtte ze samen met Drucker, Aletta Jacobs, Theodore Haver en drie anderen de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht op. Versluys-Poelman werd bekend als de doortastende en bevlogen presidente van deze Vereeniging en mengde zich in deze functie in tal van maatschappelijke kwesties.

Vrijzinnig Democratische Bond

In 1901 was ze lid van het oprichtingsbestuur van de Vrijzinnig Democratische Bond: een politieke partij die het algemeen kiesrecht voor meerderjarige mannen en vrouwen als eerste standpunt in hun programma opnam. Zij was hiermee de tweede Nederlandse vrouw die een dergelijke politieke functie bekleedde.

Steun voor ongehuwde moeders

Samen met Jan Rutgers en zijn vrouw Maria Rutgers-Hoitsema was Versluys-Poelman betrokken bij de oprichting van de Vereeniging Onderlinge Vrouwenbescherming (OV) in 1897. Deze vereniging wilde financiële en morele steun bieden aan ongehuwde moeders. Haar felle pleidooi over algehele gelijkberechting van de vrouw kon echter op veel tegenstand rekenen. Volgens Versluys-Poelman moest deze vrouwenbescherming namelijk gepaard gaan met een hervorming van de huwelijkswetgeving. Ze trad in 1904 terug, maar liet het er niet bij zitten.

Tehuis Annette

Versluys-Poelman richtte een jaar later een tehuis op dat onderdak verleende aan ongehuwde moeders en hun kinderen, met een feministische visie op huwelijk en wetgeving. Zo werd er bij Tehuis Annette gefocust op betaald werk vinden voor ongehuwde moeders zodat ze niet afhankelijk meer waren van een man of van een instantie. In die tijd werd ongehuwde moeders voornamelijk geadviseerd het kind af te staan of de verwekker van het kind te trouwen. Versluys-Poelman was vanaf de oprichting presidente van het tehuis.

Begrafenis

Versluys-Poelman werd één van de vrouwen die ervoor hebben gezorgd dat in 1919 bij een grondwetswijziging het vrouwenkiesrecht werd doorgevoerd. Ze mocht het ongelukkigerwijs zelf niet meer meemaken: ze stierf op 10 februari 1914. Door de honderden feministen, die haar de laatste eer bewezen, werd haar begrafenis een stille en krachtige demonstratie voor vrouwenkiesrecht.

<p>Illustratie: &quot;Annette&quot; door Nienke Siegers</p>

Illustratie: "Annette" door Nienke Siegers