Macht & Pracht

1815 tot 1939

Julia Culp, de 'Hollandsche nachtegaal'

Washington, 1916 - Nog een laatste blik moet Margaret Wilson geworpen hebben op de prachtige zaal in de linkervleugel van het Witte Huis. De kleine goudkleurige stoelen stonden keurig opgesteld. De prachtige gouden piano, dertien jaar daarvoor geschonken aan President Theodore Roosevelt, stond klaar voor gebruik. De zaal was opgefleurd met rode rozen, ‘American Beauty’s’. De drie grote Boheemse kristallen kroonluchters, de zware gouden gordijnen onder de vergulde kroonlijsten en de eiken parketvloer, gaven de zaal een gracieuze uitstraling. Samen met haar stiefmoeder had Margaret Wilson de ruimte in orde gemaakt voor het bijzondere concert dat er die avond gehouden zou worden.

Julia Culp, de 'Hollandsche nachtegaal'

Julia Culp, ca 1910-1919. - Foto: D'Ora, Wenen, www.beeldbankgroningen.nl (818-23509)

Honderd jaar geleden mocht de wereldberoemde Groningse concertzangeres Julia Culp tijdens haar vierde tournee door Amerika, een optreden geven in het Witte Huis. Hoewel de ‘East Room’ van het Witte Huis misschien onderdeed voor het ‘Neues Palais’ in Berlijn of ‘Carnegie Hall’ in New York, was het een bijzonder voorrecht dat ze er mocht optreden voor President Woodrow Wilson, zijn vrouw Edith en Wilsons dochter Margaret. Ze zong voor hen enkele liederen van Schubert in het Duits, ‘Mignonette’ in het Frans, ‘The Wind Song’ in het Engels en ‘Geluckig Vaderland’ in het Nederlands. Op de beroemde gouden piano werd ze begeleid door Coenraad Bos.

Een gouden stem

Julia Culp’s optreden in het Witte Huis was onderdeel van haar vierde tournee in 1916 door Amerika, waar ze de ‘Hollandse Nachtegaal’ werd genoemd. Haar Amerikaanse tournees waren een gevolg van haar uitzonderlijke carrière in Europa. President Woodrow Wilson schaarde zich in het rijtje van andere hooggeplaatste personen waarvoor ze opgetreden had als Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik, en Keizer Wilhelm II en zijn vrouw Keizerin Augusta van Duitsland. In Berlijn bekoorde ze het publiek met haar ‘prachtige diepe altstem en haar uitstekende voordracht’, zoals werd geschreven in 1903. Tijdens haar optredens in Berlijn werd haar stem vergeleken met die van Sarah Bernardt en werd geopperd om ook bij Julia Culp te spreken van ‘Voix d’ore’ – een Gouden Stem. Over de Groningse Julia Culp werd toen al geschreven als een ‘zeldzame onvergetelijke herinneringen die men medeneemt uit de Berlijnsche concertzaal’ en over haar bijzondere manier van voordragen. Haar zang was een groot succes en in Groningen en de rest van het land was ze al op jonge leeftijd een ster. 

Populariteit

Haar populariteit in Koninklijke kringen had Julia Culp gedeeltelijk te danken aan Koningin Wilhelmina. Zo mocht ze op 7 februari 1901 optreden als soliste tijdens Wilhelmina’s huwelijk met Prins Hendrik, en een jaar later voor de koninklijke familie van Prins Hendrik in Schwerin, Duitsland. Voor haar studie op het Conservatorium in Amsterdam had ze in 1897 een studiebeurs gekregen van Koningin Emma. Tijdens haar studie ging haar stem volgens eigen zeggen ‘verbazend vooruit’. Maar voorafgaand aan haar studie aan het Conservatorium, had Julia al vele optredens gegeven, onder meer in de Harmonie in Groningen waarvan de voorgevel nog steeds te zien aan de Oude Kijk in ’t Jatstraat 26. In 1893 trad ze daar voor het eerst op als zangeres in de Groote Bovenzaal, nadat ze er eerder als violiste had opgetreden. Vanaf haar zevende beoefende ze de viool, maar haar hart lag bij de zang. 

Toen Baruch Culp en zijn vrouw Sara in 1880 in de Folkingestraat woonden en daar op 6 oktober een dochter kregen, konden ze waarschijnlijk niet vermoeden dat het leven van de ‘Hollandse Nachtegaal’ was aangevangen. Julia Bertha Culp leefde tot 13 oktober 1970.