Het lijkt een vooroorlogse foto. Een momentopname uit de crisistijd, de tijd van de werkloosheid en de werkverschaffing. Een tiental arbeiders, laarzen aan, pet op, woelt de grond om en schept die in kiepkarretjes. Aan de horizon doemen de vage contouren van strokartonfabriek Reiderland op. En op de voorgrond een rij huizen aan de Beertsterweg in Winschoten. Het land is nog leeg en maagdelijk. Maar schijn bedriegt. De crisis is bedwongen, de werkloosheid een spook van lang geleden, de wederopbouw staat in de steigers. Het werk kan beginnen. Het is het jaar 1961, als de aanleg van het Stadspark begint.

Een jaar later, op 20 maart 1962, is het werk al zo ver gevorderd dat burgemeester A.J. Romijn de eerste boom kan planten. Het is mogelijk één van zijn laatste daden, want een jaar later gaat hij met pensioen. Op de foto buigt hij zich voorover, schept een hap aarde op zijn schop. Iemand anders houdt een schriel boompje vast zodat de staak overeind blijft. Romijns ambtsketen bungelt naar beneden en voornamelijk mannen met hoeden kijken belangstellend toe hoe hij ceremonieel het toekomstige Stadspark inwijdt.

Verzoek

Een park zonder fleur en geur, zo redeneert de plaatselijke VVV, is kraak noch smaak. Te saai, te eentonig. Het park moet een meerwaarde krijgen, moet grandeur uitstralen. Waarom niet rozen showen in het park? Die worden in de driehoek Veendam-Zuidbroek-Winschoten volop gekweekt. De grond is uitermate geschikt gebleken voor die teelt, zo hebben kwekers al gemerkt als zij in Zuidbroek in 1897 de Provinciale Groninger Tuinbouwvereniging oprichten. In die driehoek is de grond zanderig, een mengsel van veen, zand en klei, perfect voor een juiste wortelvorming voor rozenonderstammen.

En dus valt op 21 september 1965 op de tafel van B en W het verzoek een rosarium aan te leggen. Handel en Nijverheid, de middenstand en de rozenkwekers, scharen zich vol enthousiasme achter dat verzoek en dringen bij de gemeente aan op spoed. Want, zo luidt de brief van 3 maart 1966, in Veendam en Hoogezand zijn ook plannen voor een rozentuin.

De raad is gevoelig voor dit argument en zet 11.045 gulden opzij. Een schijntje vergeleken bij wat de middenstand op tafel legt: 30 mille. Dat geld komt voor een groot deel van de opbrengst van de Winkelweek. Zelfs Sinterklaas komt in actie om kwartjes en dubbeltjes op te halen voor een minirosarium van 65 vakjes met 320 rozen.

Tuinarchitect

VVV en rozenkwekers gaan voortvarend aan de slag. Niet de eerste de beste tuinarchitect nemen de rozenkwekers in de arm. Vroom uit Glimmen tekent voor het ontwerp van het Rosarium, een naam van faam en formaat. De familie is geen onbekende in het Oldambt en zeer wijde omgeving. Ontwerpen van tuinen, parken, begraafplaatsen staan op hun naam. Herenboeren in het Oldambt willen eind 19e eeuw maar graag pronken met een door Vroom aangelegde slingertuin.

'Rozenkeizerin'

Op hun beurt zijn die Oldambtsters weer geïnspireerd door niemand minder dan de eerste vrouw van Napoleon, Josephine de Beauharnais. Zij is dol op rozen en tovert de tuin van haar kasteel Malmaison om in een rosarium van 2500 vierkante meter. Ze verzamelt 250 tot dan toe bekende soorten rozen. Als de keizer in 1809 van haar scheidt, schenkt hij Josephine het kasteel waar zij haar passie kan botvieren.

Josephine gaat nu helemaal haar eigen gang en houdt op haar landgoed naast een botanische tuin een allegaartje aan exotische dieren zoals emoes, gemzen, apen en zelfs zeehonden. Josephine is zo bezeten van rozen dat zij haar naam in Marie Rose verandert en haar dochter noemt ze Hortense. Malmaison, iets ten westen van Parijs, is nog altijd in trek bij liefhebbers van rozen en landschapstuinen. Haar naam is dan al onlosmakelijk verbonden met de naam van de roos. Ze gaat de geschiedenis in als de 'rozenkeizerin', een inspiratie voor anderen om een rosarium op te zetten.

Naar Josephine is in het Rosarium in Winschoten geen roos vernoemd, weet coördinator Bert Reinders. Misschien een idee, oppert hij. Ook 'zijn' Rosarium trekt fans van heinde en ver, zo’n 15.000 per jaar. En ook 'zijn' Rosarium mag zich 'koninklijk' noemen, nu naast Beatrix, Willem-Alexander en Claus ook Máxima een ereplaats krijgt.

Haar roos is straks niet alleen te zien zijn in het Rosarium, zegt Reinders. “Elk dorp in de gemeente Oldambt krijgt een aantal Maxima’s aangeboden.”