Sommige historici spreken al van een nieuwe industriële tak die de Pekela’s opnieuw welvaart moet gaan brengen. Na turf, veenkoloniale scheepsbouw en scheepvaart, aardappelen, karton en papier, nu dus hennep. Van a tot z, van boer tot eindproduct, vervaardigd in fabrieken in de eigen dorpen. De ontwikkelingen, die elkaar de laatste twee jaar steeds sneller opvolgen, worden door deskundigen begeleid en in coöperatief verband op poten gezet. Deze gezamenlijke aanpak kenmerkt zich door drie o’s; onderwijs, ondernemers en overheid.

Kleding, zeilen en touw

De Pekela’s hebben een relatief korte historie. Pas tijdens en na de vervening is er zo rond 1650 sprake van de eerste bewoning. De bevolking draagt dan kleding waarin veelal hennep is verwerkt. Met name de arbeiders in het veen moeten sterke broeken en jassen hebben. Ook het boerenvolk dat na hen komt draagt kledij waarin het product is verwerkt. De latere scheepsbouwers maken hun zeilen van hennep en al het touwgerei is vervaardigd van de vezels van het groene gewas. Hennep wordt in die tijd nog niet zoveel in de Veenkoloniën verbouwd. Vlas wel.

Broertje van hennep

In de landbouw wordt vlas wel het broertje van hennep genoemd. Dit gewas wordt ook al duizenden jaren verbouwd. Net als bij hennep moeten de vezels en houtdelen van elkaar worden gescheiden en van de plant worden ook stof (linnen, kant en touw) en olie gemaakt. Vlas is oorspronkelijk afkomstig uit Egypte en wil overal op de wereld groeien. In de Veenkoloniën wilde vlas pas goed gedijen nadat het zand, dat overbleef na het verwijderen van het veen, werd gemengd met een goede meststof. In dit geval stadsdrek uit vooral de stad Groningen. De verbouw van vlas werd aanbevolen door maatschappelijk instanties omdat het zeer bewerkelijk was en er dus veel handen voor nodig waren. Het repelen van vlas, het verwijderen van de zaaddozen, gebeurde in de winter en vereiste nogal wat handwerk. Vlas hield de mensen van de straat.

Terugkeer

Hennep werd duizenden jaren geleden ook al gebruikt voor het maken van kleding. Ook in de bouw was het vroeger reeds op vele manieren toepasbaar. Teelt, gebruik en toepassing werden aanzienlijk minder toen met name in Amerika de architecten overgingen op staal, steen en beton. Met de opmars van synthetische stoffen vond in de textielindustrie tevens verdringing van hennep plaats. Toen de plant als roesmiddel ook nog eens in veel landen werd verboden, was het telen van hennep – en ook van vlas – niet meer rendabel.

Duurzaam en natuurlijk

De laatste jaren is hennep echter opnieuw ontdekt. Dat komt vooral door de duurzaamheid en de schier oneindige toepasbaarheid. Hennep is voor boeren een zeer gemakkelijk te telen product. Ze hoeven alleen maar hun akkers zaaiklaar te maken. Een verwerkend bedrijf doet de rest: zaaien, oogsten en het product naar de fabriek rijden. Hennep heeft geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen nodig. Het groeit zeer snel en wordt drie meter hoog. De wortels zijn voor een volgend gewas erg goed voor de structuur van de bodem. Hennep – bijna de hele plant is te gebruiken - is slijtvast en gaat dus erg lang mee. Eindproducten zijn bovendien niet duur. Meer dan tachtig procent van de Nederlandse hennepteelt vindt plaats in Noord-Nederland. HempFlax en Dun Agro in Oude Pekela zijn verreweg de grootste verwerkers.

Hennep is verder voor lichamelijk gebruik een zuiver product. Geen verdovende of medicinale, maar juist onverzadigde en dus gezondere oliën worden ervan getrokken, die veel omega 3- en 6-vetzuren bevatten. Alleen de vrouwelijke hennepplant bevat de hallucinerende stof thc, die roesmiddelen oplevert. De teelt van deze plant is illegaal en levert justitie handenvol werk op.

Problemen

Aanvankelijk heeft de verbouw en verwerking van hennep beide Pekelder bedrijven veel moeite gekost. De overheid vertrouwde het niet en vreesde alsnog de stiekeme bereiding van drugs. Nu die twijfel weggenomen is, zijn bij beide bedrijven de remmen los en wordt er volop geëxperimenteerd en uitgebreid. Beide bezitten geavanceerde machines en verwerkende apparatuur. Bij HempFlax zijn de eerste contouren van een coöperatie al zichtbaar. Bij het bedrijf zijn namelijk het Groninger Terra College en de Hanzehogeschool aangeschoven. Ze gaan in Oude Pekela verder onderzoek doen naar de verwerkingsmogelijkheden van hennep. In Veendam en in Oude Pekela zijn al verwante, innovatieve werkplaatsen ingericht die door genoemde gemeenten beschikbaar zijn gesteld.

Verschillende regionale ondernemingen gaan de nieuwe hennepproducten in de markt zetten. Het uiteindelijke doel is de complete verwerking van hennep, van boer tot eindproduct, in Pekela op poten te zetten, zodat de werkgelegenheid daar een flinke impuls krijgt.

Met dank aan Eelktje Oldenburger en Gert Jan Bruins van HempFlax.