Het ontbreekt Melisande Tatiana Marie (Anda) Kerkhoven niet aan postume dankbetuigingen. Zo is haar gestalte door haar vriend Johan Dijkstra verwerkt in de glas-in-loodramen van het academiegebouw aan het Broerplein en is ze herbegraven op het Nationale Ereveld in Loenen. Ze is door de jaren heen een verzetsheldin verworden, iets wat zij zelf waarschijnlijk nooit gewild heeft.

Nederlands-Indië

Kerkhoven werd tijdens een vakantie van haar ouders op 10 april 1919 vlak buiten Parijs in Saint Cloud geboren. Al direct bleek dat haar uiterlijk voornamelijk getekend werd door de Chinese genen die zij via haar moeder had meegekregen. Ze groeide op in Nederlands-Indië. Het bekende boek Heren van de Thee van Hella Haasse gaat over haar grootouders. Wie het boek gelezen heeft kan zich gemakkelijk een goede voorstelling maken van de door jungle omringde plantage die het toneel vormde van haar jeugd.

Doordat Kerkhoven constant in aanraking was met de natuur ontwikkelde zij een voorliefde voor alles wat leefde. Ze besloot dan ook al op zeer jonge leeftijd om vegetariër te worden. Dat was voor die tijd een opmerkelijk besluit dat ook samenhing met de eigenzinnige neigingen die zij had. Haar vader was immers een jager die als theeplantagehouder in Nederlands-Indië juist de natuur naar zijn hand wilde zetten.

Studie

Omdat al snel bleek dat Kerkhoven buitengewoon veel doorzettingsvermogen had en gezegend was met een goed stel hersens ging zij medicijnen studeren in Batavia. In het curriculum was echter het snijden in levend weefsel als verplicht onderdeel opgenomen, maar de eigenzinnige Kerkhoven weigerde dat te voltooien. Uit navraag bleek dat de universiteit in Groningen wel een uitzondering wilde maken in de verplichte onderdelen. Daarop spreidde Kerkhoven haar vleugels en vertrok zij in 1938 met een mooie studie en een ongewisse toekomst in het vooruitzicht naar Groningen.

Groningen

Eenmaal in Groningen aangekomen werd Kerkhoven lid van de vrouwelijke studentenvereniging Magna Pete. Via een daaraan verbonden tekenclub kwam zij in contact met de Groningse schilder Johan Dijkstra. Zij was, getuige het grote aantal portretten die van haar in omloop zijn, een gewild model. Kerkhoven was ook geïnteresseerd in de actualiteiten en schreef over haar zienswijze in het universiteitsblad Der Clercke Cronike. Haar pacifistische inslag en haar neiging om te doorgronden in plaats van te verketteren komen duidelijk naar voren in de van haar hand verschenen stukken. Die instelling zorgde regelmatig voor conflict met andere studenten.

Verzet

Nadat Nederland betrokken raakte bij de Tweede Wereldoorlog heeft Kerkhoven zich in eerste instantie afzijdig gehouden. Ze trachtte zich toe te leggen op haar studie en zodoende niet in het geweld van de oorlog te verzeilen. In 1942 kwam zij desondanks in aanraking met wat later bekend is komen te staan als de verzetsgroep de Groot, die onder leiding stond van Gerrit Boekhoven. Kerkhoven werd koerier bij het verzet.

Door een in nevelen gehulde samenloop van omstandigheden werd Anda Kerkhoven vlak na kerst 1944 door vier leden van de Sicherheitsdienst thuis opgewacht en gearresteerd. In verband met haar Oosterse uiterlijk en de racistische inborst van haar bewakers vormde zij tijdens haar gevangenschap een gemakkelijk slachtoffer. Haar tijd in Duitse hechtenis moet een ware verschrikking zijn geweest. Ze werd vrijwel constant zowel fysiek als mentaal gemarteld. Ondanks de pijn en ellende heeft Kerkhoven, op basis van de beschikbare Duitse administratie, altijd gezwegen over de namen en verblijfplaatsen van haar mede-verzetsstrijders.

Executie

Uiteindelijk is Anda Kerkhoven op 19 maart 1945, zo’n 20 dagen voor de bevrijding van Groningen, aan de rand van een bos bij Glimmen doodgeschoten door de Nederlander Meindert Vonk. Vervolgens is haar ontblote lichaam rücksichtslos in een massagraf gegooid. Haar stoffelijk overschot is na de oorlog eerst naar de Noorderbegraafplaats en later naar het Nationale Ereveld in Loenen overgebracht. Onlangs is in de Ranitzstraat in Groningen een Stolperstein voor Anda Kerkhoven geplaatst.