Groningen Stad

1945

Ben Feringa (1951): Trouwe Nobelprijswinnaar

Ben Feringa is hoogleraar chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn scheikundig werk is minuscuul, maar het resultaat kolossaal. Feringa ontwikkelde moleculaire machines en verdiende daarmee de Nobelprijs, de grootste wetenschappelijk prijs ter wereld.  

Ben Feringa (1951): Trouwe Nobelprijswinnaar

In het Academiegebouw staat een bronzen buste van Feringa

Ben Feringa is in 1951 geboren te Barger-Compascuum in Zuidoost Drenthe, in een katholiek boerengezin. Met zijn vrouw heeft hij drie kinderen en is momenteel woonachtig in Paterswolde. In 1978 promoveerde hij aan de Rijksuniversiteit Groningen, op zijn onderzoek naar asymmetrische oxidaties van fenolen. Vervolgens heeft hij enkele jaren als onderzoeker voor de Shell gewerkt.

Boerenzoon

Het had niet veel gescheeld of Feringa was nooit scheikunde gaan studeren. In zijn jeugd had Feringa het plan opgevat om de boerderij van zijn ouders over te nemen. Zijn vader gaf hem echter het advies om eerst maar eens te gaan studeren. Daarna zou Feringa altijd nog boer kunnen worden. Wel bleef hij zijn vader, ook tijdens zijn studententijd, helpen op de boerderij.

Moleculaire motor

Tien jaar na zijn promotie keerde Feringa terug naar de Groningse universiteit als hoogleraar organische chemie. Gedurende zijn wetenschappelijke loopbaan is hij erg actief geweest en is hij onderscheiden met talloze prijzen. Feringa ontdekte in 1999 de ‘moleculaire motor’, een roterend molecuul dat door licht beweegt. Het idee is dat deze motoren zich in de bloedbanen van het menselijk lichaam voortbewegen en op deze manier medicijnen naar ontoegankelijke plaatsen in het lichaam kunnen transporteren. Onder andere dankzij Feringa’s ideeën staat de Rijksuniversiteit Groningen hoog aangeschreven op het gebied van scheikunde.

<p>Ben Feringa. Bron: Rijksuniversiteit Groningen</p>

Ben Feringa. Bron: Rijksuniversiteit Groningen

Nobelprijs

In de eerste aflevering van het 22ste seizoen van de tekenfilmserie The Simpsons wordt er een weddenschap gehouden over wie de Nobelprijs zou winnen. Het is dan 2011. Er wordt een papiertje getoond waar Ben Feringa als één van de mogelijke kanshebbers wordt genoemd. Feringa was toen al erg blij dat zijn wetenschappelijke carrière zo ver was gekomen. Hij was dan ook wel erg verbaasd toen hij op 5 oktober 2016 werd gebeld uit Stockholm door de secretaris van het Nobelprijs Comité. Feringa had, samen met twee andere collega’s, de Nobelprijs gewonnen. De collectieve trots reikte van Groningen tot Den Haag tot Barger-Compascuum.

Trouw aan de RUG

Feringa reist op dit moment de wereld rond om te praten over zijn onderzoek. Maar zijn onderzoek gaat ook gewoon door: hij is onder andere bezig met het bouwen van kunstmatige spieren en het vinden van middelen tegen kanker. Na zijn Nobelprijs heeft Feringa vanuit de hele wereld aanbiedingen gekregen om aan het werk te gaan op andere prestigieuze universiteiten. Maar Feringa is een nuchtere noorderling en heeft vriendelijk bedankt. Daar is de RUG hem uiteraard zeer erkentelijk voor - en dat laten ze blijken, want over een aantal jaar zal het Zernike complex uitgebreid worden met de ‘Feringa Building’.