Grensland

1943

De drie stakers van Woudbloem

Tijdens de april-meistakingen van 1943 leggen vele arbeiders in Groningen het werk neer. Niet zonder risico, want de Duitse bezetter voert het standrecht in. Op staken of het plegen van ‘sabotage’ komt de doodstraf te staan. Eisso Kleefman uit Woudbloem gaat op 3 mei echter wel gewoon naar zijn werk op de aardappelmeelfabriek in het dorp, samen met zijn broer Hermanus.  

De drie stakers van Woudbloem

Aardappelmeelfabriek De Woudbloem - Foto: W.F. Pastoor, www.beeldbankgroningen.nl (818-13162)

De directeur van de fabriek stuurt de broers Kleefman tot nader order naar huis, omdat er niemand bij de fabriek is. Thuis drinken Eisso en Hermanus samen een kop koffie. Tijdens de koffie worden ze overvallen door de Ordnungspolizei, die hen naar het Scholtenhuis brengt.

Even later wordt ook de 26-jarige Egbert Thoma uit Woudbloem opgepakt. De Ordnungspolizei heeft hem aangewezen als een van de verzetsleiders van de aardappelmeelfabriek De Woudbloem. Volgens verklaringen achteraf sporen de politiemannen hem nog aan te vluchten, maar Egbert ziet geen gevaar.

Doodstraf

De volgende morgen om 10:00 uur krijgen de drie mannen in het Scholtenhuis de doodstraf opgelegd. Bij het terrein van de aardappelmeelfabriek, tegen de Vezeldijk, worden drie kruizen op de grond aangebracht. Daar moeten de gebroeders Kleefman en Thoma op gaan staan. Om 16:05 uur worden ze standrechtelijk geëxecuteerd.

De 48-jarige Hermanus laat een vrouw (Antje Scholtens) en drie kinderen achter. Zijn broer Eisso laat eveneens een vrouw (Harmina Scholtens) en drie kinderen achter. Beide broers Kleefman zijn op een onbekende plaats begraven en nog altijd vermist. Egberts jonge weduwe, Roelfje Bathoorn, blijft achter met hun zoontje van een half jaar oud. Ook het graf van Egbert is nooit gevonden.

Documentaire en lied

In 2014 maakte documentairemaakster Liefke Knol een korte film over de drie stakers van Woudbloem. In mei 2023 bracht Groninger troebadoer Jan Henk de Groot een Groningstalig nummer uit ter nagedachtenis aan het oorlogsdrama en de dood van de drie stakers van Woudbloem: De drij van Woudbloem.

Stolpersteine 2014, Woudbloem
Jan Henk de Groot - De drij van Woudbloem (2023)