Macht & Pracht
1815
Dommering in Winschoten: het Carré van het Noorden
Op 5 maart 2015 gaf cabaretier Bert Visscher de eerste voorstelling in De (nieuwe) Klinker in Winschoten. Een man van naam, die past in de traditie die Winschoten cultureel op de kaart zette. Immers, de voorloper van De Klinker, ’zaal Dommering’, zette al vroeg de toon en haalde sterren van allure naar zijn schouwburg. De zaal plaveide het pad voor latere schouwburgdirecteuren als Gerard Schenk en Leo Hegge. Dommering was een begrip in heel Nederland.

Een concert in Dommering. - Foto: collectie Stichting Oud Winschoten
Op 29 november 1949 is het bij het station van Winschoten een drukte van jewelste. Op die dag bestaat schouwburg/hotel/restaurant/bioscoop Dommering een halve eeuw en dat wil directeur Bé Dommering vieren ook. Hij heeft het hele Concertgebouworkest uit Amsterdam uitgenodigd. Als de trein het station nadert, staan honderden nieuwsgierigen samengepakt op het Stationsplein. Alsof het een protestactie betreft, zoveel mensen zijn er op de been. Dirigent Eduard van Beinum is onder de indruk van zoveel belangstelling en schiet de eerste de beste Winschoter aan: “Wij wisten dat Winschoten een culturele stad was, maar zo’n enorme belangstelling hadden we niet verwacht.’’ De aangesproken man kijkt hem ietwat verbijsterd aan en antwoordt vervolgens: “Dat kan wel zo zijn, mijnheer, maar wij hebben hier nog nooit een dieseltrein gezien.’’
Bijzonder optreden
Die avond geniet de liefhebber van klassieke muziek van een bijzonder optreden, aldus de recensent van de Winschoter Courant. Het orkest speelt de ouverture Oberon van Von Weber, het vioolconcert van Beethoven en de 5e symfonie van Dvořák. Na afloop wordt het publiek verzocht te blijven zitten om de musici in de gelegenheid te stellen de zaal tijdig te verlaten. De leden van het orkest begeven zich door de tuin naar de uitgang waar bussen gereedstaan om hen naar het station te brengen. Om precies dertien minuten voor tien vertrekt de diesel weer naar Amsterdam.
Huzarenstukjes
Het optreden van het Concertgebouworkest is niet het enige huzarenstukje dat Dommering uithaalt. Hij is een theaterdier pur sang, heeft een neus voor talent, is de juiste man op de juiste plaats en in de juiste tijd. Hij haalt Jan en alleman naar Winschoten, van Snip en Snap tot Toon Hermans, van Paul van Vliet tot de Matthäus Passion. André van Duin, Wim Kan, Wim Sonneveld, alle groten van vaderlandse bodem weten Winschoten te vinden. Maar Dommering haalt ook hedendaagse muziek naar het noorden: Dave Berry en Alan Price. Opera’s als Carmen en Faust geeft Bé alle ruimte en met gerenommeerde toneelnamen als Louis Bouwmeester, Ko van Dijk, Mary Dresselhuijs, Albert van Dalsum en Ank van der Moer maakt hij goede sier.

Carré of Concertgebouw
Dommering groeit uit tot een fenomeen en staat bij artiesten bekend als Het Carré van het Noorden. Met zijn vrouw Fini brengt hij Dommering tot grote bloei. De schouwburg kan 700 stoelen bergen maar al gauw is de zaal te klein en komt er een balkon bij zodat maar liefst 1000 mensen een plek kunnen vinden. De schouwburgzaal lijkt op de zaal van het Concertgebouw, slechts de namen van componisten ontbreken aan de randen.
Brand
De euforie duurt niet lang. In 1967 branden de concert- en schouwburgzaal af. Het hotel blijft onaangetast, maar de magie is verdwenen. Een tweede brand in 1971 legt ook het hotel in de as. Dat jaar begint de bouw van het nieuwe culturele centrum De Klinker op de plaats van de afgebroken steenfabriek van Strating. Prinses Margriet verricht 2 oktober 1973 de openingshandeling en Seth Gaaikema verzorgt de eerste voorstelling. Directeur Gerard Schenk treedt in de voetsporen van de vermaarde Dommering en geeft jong talent als Freek de Jonge en Bram Vermeulen (Neerlands Hoop) een kans.
De eigenzinnige Schenk experimenteert graag wat soms leidt tot bijna lege zalen. Maar hij toont ook lef en haalt Franse chansonniers als Georges Chelon en Serge Lama naar het Noorden. De Klinker staat weer op de culturele kaart van Nederland.
Na het overlijden van Schenk in 2000 zakt De Klinker wat in. Het gebouw is te gedateerd voor grote producties en de gemeenteraad besluit tot vernieuwing. De Klinker komt leeg te staan en in 2009 volgt na een aangestoken brand de sloop. Zes jaar later herrijst De Klinker uit zijn as.

Hotel Dommering aan de Langestraat in Winschoten. - Foto: Friedel Tahl collectie Mellema, collectie Stichting Oud Winschoten