Groningen Stad

1648

Een bom uit 1672

Archeologen hebben in mei 2018 bij een opgraving op de hoek van de Nieuweweg en Oostersingel in de Stad Groningen een originele bom van Bommen Berend uit 1672 teruggevonden. Deze plek lag in 1672 aan de binnenzijde van de Stadswal. Het gaat zeer waarschijnlijk om een mortiergranaat die tijdens de belegering van de bisschop van Munster, Bernard van Galen, op de stad is afgeschoten.

Een bom uit 1672

Op 'Bommen Berend' 2018 werd de bom (in de kruiwagen) bij het Scheepvaartmuseum getoond aan het publiek. - Foto: Duncan Wijting

In dat jaar werd de stad Groningen belegerd door de troepen van Bernard van Galen, de bisschop van Munster. Van Galen had een bijzondere techniek ontwikkeld om steden te veroveren. Hij belegerde ze met veel kanonnen en beschoot een stad net zo lang totdat die zich over gaf. Dit bezorgde hem de bijnaam 'Bommen Berend'.

De bom is een ronde mortiergranaat van gietijzer. Gietijzeren kogels als deze, worden in de stad zelden aangetroffen. Het explosief weegt ruim 40 kilogram en heeft een diameter van 28 centimeter. De bom zat 2 meter diep in de grond, op de onderliggende zandlaag van de Hondsrug. Dit soort bommen werd helemaal gevuld met kruit. Ze hadden een primitieve tijdsontsluiting en moesten vlak voor ze de grond raakten ontploffen. Dat is bij deze kogel niet gelukt. Vermoedelijk wilden de troepen van de bisschop de toenmalige Steentilpoort, een van de negen poorten van de stad, proberen te raken.

Redelijk uniek

Volgens de stadsarcheoloog van Groningen gaat het om een redelijk unieke vondst die de geschiedenis van de stad bevestigt. Bij de vondst kon het zwarte kruit nog geroken worden en zat er een net van touw en pek om de bom. Daardoor lijkt het erop dat de bom niet is ontploft nadat die als een brandbom op de stad is afgevuurd. Zoiets kom je hoogst een enkele keer tegen. Dit is heel zeldzaam.

Vanwege de vondst van de bom moest de EOD worden ingeschakeld. Die concludeerde na het verwijderen van een houten prop, dat de granaat gevuld was met zwart water in plaats van kruit. De bom is daardoor ongevaarlijk en mag in Groningen blijven.

Archeologen hebben de bom laten conserveren; de kogel heeft in een ontziltingsbad gelegen om ervoor te zorgen dat de bom bewaard blijft en niet langzaam uit elkaar valt. In de toekomst wordt het projectiel tentoongesteld. Op dinsdag 28 augustus 2018, tijdens het Groningens Ontzet, wordt de bom gepresenteerd aan de inwoners van de stad Groningen.

<p>Op &#39;Bommen Berend&#39; 2018 werd de bom (in de kruiwagen)&nbsp;bij het Scheepvaartmuseum getoond aan het publiek. - Foto: Duncan Wijting</p>

Op 'Bommen Berend' 2018 werd de bom (in de kruiwagen) bij het Scheepvaartmuseum getoond aan het publiek. - Foto: Duncan Wijting