Al sinds eind jaren zeventig kende Groningen elke zomer de Zomermanifestatie. Dat waren vier gratis toegankelijke, zomerse zondagen vol hippe muziek, die duizenden mensen lokten. Sterren in het Bos heette het feest, en later Sterren in het Park. 'Ik lees wel eens dat Noorderzon is ontstaan uit een kleinschalig muziekfestivalletje', zegt Robb Kauffman, een van de organisatoren van het eerste uur, 'maar op een goede dag trokken we zo tienduizend man. Die Sterren hebben voor veel mensen nog altijd een magische klank.'

Het bestuur van de Zomermanifestatie vond de nadruk op muziek eigenlijk te groot en nodigde in 1991 het reizende theaterfestival De Parade uit. Dat was het begin van Noorderzon.

'Geef toe aan je impulsen'

De naam Noorderzon werd bedacht door toenmalig leider Marcel van 't Sas: ‘Ten eerste wilden we graag letterlijk de zon naar het noorden brengen. Ten tweede is er natuurlijk die zegswijze, ‘met de noorderzon vertrekken’. Doe heel onverwacht nieuwe dingen. Geef eens toe aan je impulsen. Dat was het idee.’

Noorderzon speelde zich de eerste keer niet alleen af in het Noorderplantsoen, maar ook bij het Hoornse Meer en op andere locaties in Groningen. Gaandeweg concentreerde het festival zich op het park. Het Noorderplantsoen was in de beginjaren van het festival nog niet autovrij. Pas in 1994 werd het park, na een referendum, afgesloten voor auto's.

Spannend

In de vijfentwintig jaar dat Noorderzon nu bestaat, is het festival uitgegroeid tot een fenomeen. Noorderzon markeert de start van het culturele seizoen en het einde van de zomervakantie. Bezoekers komen om zich te laten verrassen door de vernieuwende voorstellingen, maar ook om vrienden en bekenden te ontmoeten. Het Noorderplantsoen ondergaat voor het elfdaagse circus een ware metamorfose. Terrasjes, sfeerverlichting en soms vervreemdende artistieke installaties maken van het normaal zo keurige park een spannende plek waar je achter elke boom iets nieuws ontdekt.

Voor blijvers

Maar Noorderzon is meer dan een festival voor Groningers. “Het is ook een kweekvijver voor mensen die iets in de cultuur willen,” zegt Elly Jonker, voormalig productieleider van Noorderzon. “De stad kent een enorme braindrain, maar Noorderzon heeft het mogelijk gemaakt dat mensen hier hun bestaan konden opbouwen. Dat is namelijk wel heel sterk wat Noorderzon los maakt; dat je niet meer uit die wereld weg wilt.”

Noorderzon trekt jaarlijks ruim 125.000 bezoekers, met uitschieters naar 150.000 in bijvoorbeeld 2013. Die mensen komen al lang niet meer alleen uit Groningen. Noorderzon heeft nationale, misschien zelfs wel internationale aantrekkingskracht gekregen. De acts op de vijfentwintigste editie komen in elk geval overal vandaan: van de VS tot Chili en Indonesië. Laat het culturele seizoen maar beginnen!

Meer lezen over de geschiedenis van Noorderzon? Kijk dan op de Noorderzon-wiki.