Wat zeker bijdraagt aan dit succes is de stad Groningen die met haar compacte binnenstad de concerten makkelijk bereikbaar maakt. De ondernemende geest van de Stadjers is een tweede factor. Van kroeg tot studentenvereniging, overal duiken eigen evenementen op, met de toevoeging sonic: Altersonic, Freesonic. De lijst is eindeloos. Dat de kroegen geen sluitingstijden hebben zal menig bezoeker en band ook wel aanspreken. 

Op zaterdag 4 januari 1986 vond de eerste editie plaats van het festival dat sindsdien Groningen in januari in zijn greep houdt. Die zaterdag was De Oosterpoort het decor voor het Holland-België Festival. Het was een ludieke wedstrijd tussen een handvol Nederlandse en Belgische bands, georganiseerd door Stichting Pop Groningen. 

Deze stichting, bestaande uit Groninger (oud-)muzikanten en programmeurs zoals Robb Kauffman, Peter Smidt en Eddy Koekkoek, had eerder al concerten in Huize Maas georganiseerd, maar ging zich nu toeleggen op festivals. Aanleiding daarvoor was de overtuiging dat er in Groningen te weinig gebeurde op het gebied van popmuziek. Je had Vera en Simplon, maar in De Oosterpoort werd tot dan toe alleen maar klassieke muziek en jazz geprogrammeerd.

De opkomst van 1500 toeschouwers betekende volgens het Nieuwsblad van het Noorden ‘dat dergelijke grootschalige projecten ook in Groningen levensvatbaar zijn’.

Het eerste succes

In 1989 slaat Noorderslag noodgedwongen een jaartje over. Er is geen financiële zekerheid en er zijn twijfels over de kwaliteit van het aanbod van Nederlandse bands. Het voortbestaan van Noorderslag hangt aan een zijden draad.

In 1990 komt toch een nieuwe editie van het festival en dit betekende het omslagpunt. Vanaf dat jaar groeit het festival langzaam uit tot een evenement van nationale allure. Steeds meer bezoekers en pers weten de weg te vinden naar Groningen. Sinds de derde editie was MTV al aanwezig en maakte de VARA-radio opnames, maar vanaf 1993 hoeft de thuisblijver niets meer te missen: Radio 3 zendt Noorderslag rechtstreeks uit.

Door de toenemende belangstelling hoeven de bands niet meer gezocht te worden, die melden zich massaal zelf aan. De gouden greep is het organiseren van een conferentie voorafgaand aan het festival. Op die manier weet Noorderslag ook de professionals uit de muziekindustrie aan zich te binden. En omdat Noorderslag altijd in de eerste dagen van het nieuwe jaar plaats vindt, wordt het een soort nieuwjaarsborrel voor de hele muziekwereld, waar iedereen bij wil zijn. 

Vernieuwing in de muziek

Het begin van de jaren negentig staat in het teken van nieuwe muziek voor Noorderslag. De Nederlandse hiphop is aan een opmars bezig, evenals de dance en techno. Dit valt terug te zien in de namen op de affiches: Urban Dance Squad, 2 Unlimited en Osdorp Posse.

De kracht van het Groningse festival is om alle nieuwe muziekstromen een podium te bieden. Het loopt daarmee qua programmering voorop in Nederland, ook al zitten niet alle bezoekers te wachten op deze nieuwe muziek. De dj’s en hiphopcrews vinden in 1991 nog redelijke lege zalen voor zich, wat de opmerking van het Nieuwsblad van het Noorden uitlokt dat ‘Noorderslag opnieuw duidelijk maakt dat hiphop en house vooral thuishoren in jongerencentra en discotheken’.

De Popprijs en EBBA

Sinds 1992 wordt de Popprijs uitgereikt in de Grote Zaal van De Oosterpoort tijdens Noorderslag. De prijs was enkele jaren daarvoor in het leven geroepen om de Nederlandse popmuziek een steuntje in de rug te geven.

Zeg je Popprijs, zeg je bierdouche. Of het publiek het eens is met de winnaar of niet, de eigenzinnige Groningers gooien massaal met bier naar het podium. De traditie begint met Ray en Anita van 2 Unlimited. In 1994 winnen zij de Popprijs, tot ongenoegen van een groot deel van het publiek en een serie van welgemikte bekers bier komt hun kant op. Maar Ray en Anita lieten zich niet uit het veld slaan in de bomvolle zaal. Ze doneren de bijbehorende geldprijs ter plekke aan Unicef en beginnen een korte set te spelen. De druk pogoënde voorste rijen bewijzen het ongelijk van de biergooiers.

Ook voor tien veelbelovende Europese acts is er elk jaar een prijs te winnen: de European Border Breakers Awards (EBBA). Sinds 2009 vindt de prijsuitreiking plaats tijdens een grote liveshow met BBC-host Jools Holland op Eurosonic Noorderslag. De afgelopen jaren zijn EBBA’s uitgereikt aan artiesten die nu de wereld aan hun voeten hebben liggen, zoals Adele, Mumford & Sons en Stromae.  

Noorderslag wordt Eurosonic Noorderslag

Het Europese avontuur van Noorderslag begint met ontevreden Groninger muzikanten. Zij hadden gehoopt op meer belangstelling voor lokale muziek met een festival in eigen stad. In 1993 organiseren ze een tegenfestival ‘Noorderslagting’ op de vrijdag voor Noorderslag.

De muziekprofessionals zijn toch al in de stad en de Groningse bands kunnen zich in de kijker spelen. Deze kleinschalige muziekavond wordt binnen twee jaar ingelijfd door de grote broer en wordt als Euroslag(t), met Groningse én Europese bands, een officieel onderdeel van Noorderslag. Om tegemoet te komen aan de wensen van de buitenlandse pers – ‘slag’ betekent zoiets als slet in het Engels – krijgt het in 1999 zijn definitieve naam: Eurosonic.

Eurosonic vult een gat in de markt; het vraagt aandacht voor Europese bands in een tijd waarin de focus ligt op Engeland en Amerika. Daarmee oefent Groningen een enorme aantrekkingskracht uit op buitenlandse bands, bezoekers en pers. Eurosonic Noorderslag betekent zo de doorbraak voor internationale acts als Franz Ferdinand, Editors, Triggerfinger en Lykke Li.

Champagnejaren

In het nieuwe millennium hebben zowel Noorderslag als Eurosonic zich verder ontwikkeld. Vooral Eurosonic is enorm gegroeid. Van een klein Europees festival van één dag met achttien acts tot een driedaags programma dat plaats biedt aan bijna 300 bands uit alle uithoeken van Europa.

Wat mede bijdraagt aan dit succes is de stad Groningen zelf. Zelfs met dertig verschillende podia is alles in de compacte binnenstad nog steeds te voet of met de fiets af te gaan. Dat de kroegen geen sluitingstijden hebben zal menig bezoeker en band ook wel aanspreken. De ondernemende geest van de Stadjers is een derde factor. Van kroeg tot studentenvereniging, overal duiken onofficiële evenementen op, met de toevoeging ‘sonic’: Altersonic, Pleuropsonic, Freesonic. De lijst is eindeloos. Ook het festival zelf blijft uitbreiden. Zo vindt sinds 2011 Eurosonic Air plaats op de Grote Markt en hebben de lokale bands na Noorderslagting weer een eigen podium gekregen met Grunnsonic.

Wat ooit dertig jaar geleden begonnen is als ‘een avond en een nacht’, is nu een vierdaags festival dat de hele stad in muziek drenkt.

Dit verhaal kwam tot stand in samenwerking met Poparchief Groningen. Dit is een fysiek archief én online databank met informatie over de rijke historie van de popcultuur in de stad en provincie Groningen.