Pioniersgeest , Macht & Pracht
1950 tot 2000
Gedroomde Groninger Gebouwen: Delfzijl en Eemshaven
Tijdens de Maand van de Geschiedenis in 2015 vertelden De Verhalen van Groningen en het FabLab Groningen de verhalen achter de dromen en daden van een aantal bijzondere Groninger bouwwerken. We brachten gebouwen die er niet meer zijn, zoals de Herepoort, weer tot leven. Daarnaast vertelden we verhalen van andere (n)ooit gebouwde architectuur in Groningen.
Foto: ROEZ
Vernieuwingen in de jaren zestig
Aan het eind van de jaren vijftig dreigt de Randstad overbevolkt te raken en het Noorden leeg. Die ontwikkeling baart het Rijk grote zorgen. Wat uitkomst moet bieden, is de verspreiding van de industrie. Waar werk is daar gaan mensen heen, is de achterliggende gedachte. Daarom worden 27 industriekernen aangewezen, waarvan Delfzijl er één is.
Rotsvast vertrouwen
Om dit enorme project succesvol te maken, worden miljoenen guldens aan subsidies ingezet. Hiermee moeten vast bedrijfsterreinen worden ingericht, infrastructuur worden verbeterd, woningen voor alle nieuwe werknemers worden gebouwd en alles meer wat komt kijken bij grootschalige bevolkingsgroei. De verwachting is namelijk dat in het jaar 2000 Delfzijl samen met Appingedam 100.000 inwoners zal hebben. En dat vraagt ook om extra scholen, ziekenhuizen en grotere en meer winkels. Iedereen heeft rotsvast vertrouwen in de groei die Delfzijl de komende jaren groot zal maken.
Foto: Daan Dost
Het voordeel van de Eems
De voornaamste reden om Delfzijl te verkiezen tot industriekern, is de ligging aan de monding van de Eems. Dit zou voor chemische bedrijven heel aantrekkelijk zijn, omdat zij hun afvalwater zo de Eems in konden dumpen. Lozing in de binnenwateren vond met toen al geen goed idee, maar niemand maakte zich toen nog zorgen over de gevolgen voor de Waddenzee. Er moeten helaas ook offers worden gebracht om de groei te stimuleren. De ideale plek voor de industriegebieden is aan de oostkant van Delfzijl, handig bereikbaar via het water. Hiervoor moeten wel dorpen als Oterdum, Heveskes en Weiwerd compleet verdwijnen. Het gemeenschappelijke belang van de vooruitgang is voor iedereen duidelijk, want protest is er nauwelijks.
Tegenslag
De verwachtingen over de groei zijn zo hoog gespannen dat even verderop, twintig kilometer ten noordwesten van Delfzijl, nog een nieuw havengebied wordt ontwikkeld; de Eemshaven. Dat dit concurrenten van elkaar zouden kunnen worden, komt bij niemand op. Volgens B&W van Delfzijl is er ruimte genoeg voor twee grote industriegebieden. Vanaf 1963 wordt er in tien jaar tijd 1200 hectare industrieterrein gecreëerd in de Eemshaven en Delfzijl. Maar al gauw gaat het mis. Oliecrisis, bezuinigingen vanuit Den Haag, economische recessie, ineenstorting van de oude industrieën; dit alles maakt dat de industrieterreinen in Groningen leeg blijven. Ook bewustwording van gevaren voor het milieu gaan een rol spelen. Het zomaar lozen van afvalwater in de Waddenzee is geen optie meer. Nog altijd zijn de terreinen bij de Eemshaven en Delfzijl leger dan verwacht. Alleen het kerkje van Heveskes herinnert nog aan de tijd dat men dacht dat het hele gebied vol met industrie zou komen te staan. Delfzijl en buurgemeente Appingedam hebben samen niet de voorspelde 100.000 inwoners, maar 38.000.