Al toen hij scholier was op de Rijkslandbouwwinterschool had Waalkens belangstelling voor beeldende kunst. Toen raakte hij ook bevriend met Van den Berg. Toen deze in 1962 een expositie zou organiseren in het gemeentehuis van Finsterwolde, bleek dat daar geen spijkers in de nieuwe muren geslagen mochten worden … Waalkens bood daarop zijn leegstaande stalruimte aan. ‘Koeien eruit, kunst erin’ heette die eerste tentoonstelling.

Uit deze spontane opwelling ontstond een galerie, die landelijk de aandacht trok. Jonge kunstenaars uit de Randstad vonden in ‘het Hoge Noorden’ onderdak om te werken en te exposeren. De beeldententoonstellingen bij Waalkens leidden in 1967 tot Beeld en Route, de grootste manifestatie ooit in Nederland gehouden van moderne beeldhouwkunst langs de openbare weg. Tweehonderd beelden van 63 kunstenaars waren tijdens het evenement te zien, van de Stad tot ver in Oost-Groningen. Tienduizenden bezoekers kwamen kijken. Een ander opvallend initiatief was het land-art project ‘Directed seeding - Cancelled crop’ van Dennis Oppenheim in 1969: de Amerikaanse kunstenaar instrueerde vanuit een vliegtuig een tractor op het land van Waalkens, om dit volgens een bepaald patroon te bezaaien. Later werd het gewas weer op een bepaalde manier geoogst, waardoor op de akker geometrische motieven ontstonden.

'Die gekke boer'

Waalkens was in deze tijd landelijk een fenomeen. Voor hem zelf reden om, omstreeks 1970, enige jaren met de galerie te stoppen: mensen kwamen volgens hem om ‘die gekke boer’ te zien in plaats van de kunst. Zelf wilde hij echter geen bezienswaardigheid zijn. In 1973 pakte hij de draad echter weer op.

Brand

Al die tijd - tot 1982 - bleef Waalkens overigens actief boer. In oktober van dat laatste jaar legde een brand de boerderij in de as. Opvallende nieuwbouw werd gepleegd naar een ontwerp van de architect Gunnar Daan. 

Voor zijn inspanningen voor de kunst werd Waalkens veelvuldig geëerd, onder andere met de Zilveren Anjer in 1989. Zelf bleef hij bescheiden over de mogelijkheden die hij kunstenaars bood: 'Ik doe dat omdat het me bovenmatig interesseert en omdat de kunst naast de wetenschap het gezicht van de tijd bepaalt. Ik wil dat graag van dichtbij meebeleven. Je kunt dan zeggen: wordt maar verzamelaar, maar daar ben ik weer te veel Groninger boer voor, want dat kost teveel geld.’

Documentaire: t Ol Stee

In deze aflevering van t Ol Stee, uitgezonden op 22 april 2012 op RTV Noord, is Harm Evert Waalkens te gast. Zijn vader was niet alleen boer, maar ook eigenaar van de beroemde galerie Waalkens. Kunstenaars van over de hele wereld vonden hun weg naar Finsterwolde. In de documentaire van Marleen Godlieb zijn beelden te zien van de galerie en het huis zoals het was en nu is,