Overal in de Veenkoloniën verschenen bouwsel die vanaf de tekentafels van Kruijer het daglicht zagen. Vele werden later bestempeld tot monument. Praktisch alle bouwwerken kwamen voor de Tweede Wereldoorlog tot stand. Geregeld worden nog excursies gehouden die voeren langs de ontwerpen van de man die ook nog eens vier jaar van zijn leven op een Pekelder wethoudersstoel zat.

Kruijer-pad

Zo rond de millenniumwisseling werd door een groepje bewonderaars geopperd om in het kader van toeristisch Pekela een zogenoemd Kruijer-pad samen te stellen, in de vorm van een gidsje dat belangstellenden langs de Kruijer-gebouwen in Pekela kon leiden. In de gemeente waren immers enkele tientallen woningen en zelfs een school van de architect gerealiseerd. Het boekwerkje kwam er echter niet. De plannenmakers realiseerden zich dat Jan Kruijer met alleen maar een route door Pekela in feite tekort werd gedaan. Besloten werd om een echt boek samen te stellen, met veel informatie over het leven en werk van Kruijer, gelardeerd met een breed scala aan foto’s. Zelfs verhalen van enkele bewoners van Kruijer- woningen werden opgenomen. De samenstellers waren in 2012 gereed en nog in hetzelfde jaar werd het boek op feestelijke wijze in het museum Kapiteinshuis gepresenteerd. Het kreeg de titel mee Beleefd Aanbevelend.

Open Monumentendag

Jan Kruijer was bij leven in de Veenkoloniën al een bekende persoonlijkheid vanwege zijn markante stijl van ontwerpen en bouwen. Die bekendheid werd aanmerkelijk vergroot door de Open Monumentendag in het jaar 2000. Het landelijke thema was destijds ‘Amsterdamse School’, een stijl van bouwen die heel herkenbaar was en nog steeds is. Jan Kruijer was een van de vertolkers van die stijl. In Pekela werd een route uitgestippeld langs bouwwerken van de in Middelbert geboren architect. Voor het evenement was flinke belangstelling.

Onderzoekster en schrijfster Marianne Kruiswijk en haar collega Wieke Horneman maakten enkele jaren geleden een boek over de Amsterdamse School en specifiek over bouwwerken in die stijl in Oost-Groningen. In hun onderzoek stuitten ze opvallend vaak op de naam Jan Kruijer.

Amsterdamse school

In 2016 werd het eeuwfeest van de Amsterdamse School gevierd. Feitelijk gaat het bij deze nieuwe wijze van bouwen om een mengeling van oude, overgangs- en nieuwe stijlen. Het Scheepvaarthuis in Amsterdam wordt door kenners in dit kader wel aangeduid als het eerste gebouw. Het is robuust en groot, met veel baksteen en versieringen in de gevels, eveneens in baksteen of in gebeeldhouwd natuursteen. In de fronten bevinden zich vaak zogenaamde laddervensters. De gebouwen hebben veelal steile daken die soms zijn versierd met torentjes. De indeling is speels maar wel praktisch.

Amsterdamse school in de Veenkoloniën

Jan Kruijer heeft in zijn ontwerpen nogal wat elementen van de Amsterdamse School opgenomen. Ook de stijl van de beroemde architect Berlage is vaak heel duidelijk waarneembaar. Zijn huizen hebben kubusachtige elementen, zijn vaak fors met veel grijsbruin gekleurde baksteen. Soms met platte daken maar ook steile daken komen voor in zijn werk, bekleed met oranje dakpannen en overstekende, samengestelde kappen. Verder huizen met opgemetselde muren van granieten keitjes tot een hoogte van twee meter en wit gepleisterde gevels. Kruijer maakte ook vaak gebruik van glaspartijen met fraai gekleurd glas in lood. Verder was beton voor de veenkoloniale architect een geliefd bouwmateriaal.

Eén van de huizen die Kruijer bouwde in Pekela heeft als bijnaam 'de koekoeksklok'. Het is een huis met een bijzondere voorgevel met twee raampjes, dat eigenlijk aan een weerhuisje doen denken. Duidelijk wordt in elk geval dat Jan Kruijer van verschillende bouwstijlen altijd een stijlvol geheel wist te maken.