De molen

De molen heeft er niet altijd zo florissant bij gestaan. Oorspronkelijk stond hier een houten molen uit 1628, die rond 1828 is vervangen door een achtkante stellingmolen zoals er nu staat. Deze brandde  in 1872 af, maar werd in hetzelfde jaar weer herbouwd en in gebruik genomen als koren- en pelmolen. Vóór de tweede wereldoorlog raakte hij echter buiten gebruik en takelde hij snel af.  Amsterdammer Meuleman kocht hem in 1943 en stelde een plan op om hem te moderniseren. Samen met molenmaker Bremer uit Adorp knapte hij de molen in de jaren ’43 tot ‘47 stapsgewijs op. Toch was de pelinrichting (zie onder) nog niet bedrijfsklaar en ook de zelfzwichting functioneerde nog niet.

Meuleman verkocht de molen in 1949 weer aan een olieslager, die hem op zijn beurt in 1951 weer moest verkopen omdat hij failliet ging. Eigenaar werd toen pelmolenaar Offringa.  Zijn molen in Warffum, de “Eureka”, draaide niet meer en werd in 1968 gesloopt. De naam ging over naar de Wetsinger molen. Offringa bracht het pelwerk en de zelfzwichting weer in orde en de molen kon inmiddels zowel met windkracht als met elektriciteit worden aangedreven. Het de modernste Nederlandse pelmolen die op windkracht draait. Vijftien jaar lang heeft hij dienstgedaan als pelmolen maar in 1967 vielen de wieken stil en sloeg de aftakeling weer toe. Een restauratie in 1987 gaf weer een opleving, maar doordat de molen te weinig gebruikt werd, is hij weer in verval geraakt.  Tenslotte heeft de Winsumer Molenstichting zich in 2013 over hem ontfermd, door hem voor een symbolisch bedrag over te nemen en de volgende restauratie ter hand te nemen. In september 2015 kon “De Wetsinger”, zoals hij tijdens de restauratie werd genoemd,  weer draaien en malen. Vrijwilligers zullen hem in beweging houden en voor nieuw verval behoeden.

Pellen en zelfzwichten

Bij het pellen wordt de harde schil van het graan als het ware afgeschuurd doordat om de bovenste steen een blikken bekleding is geplaatst, waarin gaatjes zijn geprikt. De scherpe opstaande randen van de gaatjes vormen een rasp. Het pellen kost veel kracht, daarom moeten de pelstenen sneller ronddraaien dan maalstenen en is er ook meer windkracht nodig voor het pellen, minimaal 5 Bft..

Een zelfzwichtende molen  heeft wieken met kantelbare kleppen die automatisch hun stand aanpassen aan de kracht van de wind. Bij een normale windkracht blijven zij plat liggen (het wiekoppervlak is gesloten), maar naarmate de wind toeneemt gaan zij steeds verder open en wordt de druk op de wieken gereguleerd.

Klein Wetsinge

Behalve de molen is er nog meer gerestaureerd in Klein Wetsinge.  Stichting Oude Groninger Kerken kreeg de, in 1840 gebouwde, kerk in 2003 in haar bezit en heeft hem, na  in 2007 het uurwerk en de luidklok te hebben gerestaureerd, grondig verbouwd en een interne facelift gegeven. Het is nu een multifunctioneel gebouw waar je kunt genieten van een lunch of een kopje koffie. Boven is er een Toeristisch Informatie Punt gevestigd en in de achterste punt van het dak is een uitkijkpunt  met prachtig uitzicht over het Reitdiepdal.

Groot Wetsinge

Dit dorpje, op een steenworp afstand, is niet groter maar het ligt hoger bovenop een, al vanaf  drie eeuwen vóór Chr bewoonde, wierde. Oorspronkelijk heeft de kerk hier gestaan. Die is afgebroken, waarna de kerk in Klein Wetsinge is opgericht. Het kerkhof, de Weem (pastorie) en het kostershuis bevinden zich nog in Groot Wetsinge. Ook deze gebouwen zijn in de afgelopen decennia gerestaureerd.

Voor meer informatie: www.winsumermolenstichting.nl, www.molendatabse.nl , www.kerkkleinwetsinge.nl