Groningen Stad

1945

Wonen in de Tuinwijk

Eind 2015 verscheen het boek 100 jaar Tuinwijk Groningen. Een geschiedenisboek over 100 jaar wonen en leven in de wijk ten Noorden van het plantsoen. Op vrijdagavond 5 februari 2016 vond er een verhalenavond plaats in Boekhandel Riemer, waar drie bewoners herinneringen ophaalden aan deze wijk.

Wonen in de Tuinwijk

De Bessemoerstraat in de Groningse Tuinwijk, ca. 1929-1931. - Foto: aannemersbedrijf Gebrs. Van Dijk, www.beeldbankgroningen.nl (1785-31057)

Wanneer rond kwart voor acht de eerste oud-bewoners de winkel binnenkomen, stellen ze elkaar direct de onvermijdelijke vraag ‘In welke straat woonden jullie dan?’. Al snel blijkt hoe relevant deze vraag is voor de Tuinwijk. De wijk, die begin twintigste eeuw verrees, werd gebouwd door drie corporaties. Hierdoor ontstonden een katholiek, een protestant en een socialistisch deel.

Katholiek, protestant of socialistisch

De drie bewoners die vanavond herinneringen ophalen zijn elk afkomstig uit een ander deel. Jos Leuvenkamp (1939) groeide als katholieke jongen op in de Radijsstraat. Dat was bijzonder, want de Radijsstraat hoorde eigenlijk bij het protestantse deel van de wijk. "Door de week merkte je weinig van dat verschil. Iedereen kwam wel bij elkaar over de vloer, en je speelde ook wel met iedereen. Maar op zondag was dat anders. Wij gingen regelmatig naar de mis in de Heilig Hartkerk in de Moesstraat. En ik had toch het idee dat ik op zondag niet werd aangekeken door de andere bewoners." Uit de zaal komt al snel reactie. Een aantal dames weet zich te herinneren dat zij als meisjes op zondag heus wel eens met Jos meewandelden naar de kerk, ook al mocht dat eigenlijk niet van hun vader.

De Moesstraat in 1935. - Foto: www.beeldbankgroningen.nl (1785-26129)
De Moesstraat in 1935. - Foto: www.beeldbankgroningen.nl (1785-26129)

Ineke Ensing (1956) groeide op in de Vindicatstraat in het Studentenbuurtje, dit was het socialistische stuk van wijk. Hier woonden veel mensen die bij de PTT of bij het spoor werkten. Men las er Het Vrije Volk en ze hadden een eigen bakker en een SPAR-supermarkt.

Slechte naam

In de jaren ’60 raakte de buurt in verval. De woningen waren verouderd en door sloopplannen werd er nauwelijks nog onderhoud gepleegd. Sommige bewoners trokken weg uit de buurt. Voor hen in de plaats kwamen mensen die goedkoop onderdak zochten. Hierdoor kreeg de wijk al snel een slechte naam.

Martin Brouwers (1939) kwam in 1974 op de hoek van de Fruitstraat en de Bessemoerstraat wonen. Hij had daarvoor 5 jaar bij een hospita gewoond en dit was zijn eerste eigen woning. Hij betaalde destijds 59 gulden aan huur per maand. De woning werd verwarmd met een gaskachel en wanneer het ’s nachts vroor stond de rijp op de muur. "Maar voor dat geld kon je natuurlijk niet teveel verwachten," lacht hij. "Er trad in die tijd wel verloedering op in de wijk. Er werd ruig geleefd en het zink werd gewoon van de huizen gestolen."

Douchen

De huizen waren in de die tijd ook nog niet voorzien van allerhande moderne gemakken. Om te douchen ging Martin naar de Gelkingestraat. Daar waren douchecellen waar je voor 25 cent drie minuten kon douchen. Ook Jos weet zich nog te herinneren dat hij elke zaterdag naar het badhuis ging. "Dan kon je muntje halen bij een bewoner - later was dit in het buurthuis - en daarmee kon je dan douchen. Vaak stond er op zaterdag een hele rij bij het badhuis."

In de Radijsstraat en de Concordiastraat bevond het toilet zich bovendien buiten het huis. "Als het vroor moest je eerst een pan kokend water door de wc gooien," vertelt Martin "anders kon je de boel niet wegspoelen." Sommige bewoners hadden zelfs een petroleumstel in het huisje staan, zodat het daar toch wat behaaglijker was.

Neergang

Ook Ineke kan zich de neergang goed herinneren. "Het was eerst altijd een nette en rustige buurt. Maar ik weet nog dat er in de jaren ’60 een groot gezin bij ons in de buurt kwam wonen, met veel kinderen die allemaal op blote voeten liepen. En er woonden in die tijd ook meerdere prostituees." Maar er is sindsdien veel veranderd. "Tegenwoordig lijkt het weer meer op de beginperiode. Alles is weer netjes en de mensen kennen elkaar weer." De bewoners zijn het dan ook met elkaar eens dat de Tuinwijk vooral een hele gezellige en sociale buurt is. Of zoals Jos het zegt: "Deze sociale wijk heeft mij gevormd."

Meer verhalen over de Tuinwijk lezen? Het boek 100 jaar Tuinwijk Groningen is voor 9,95 te koop.

De verhalenavond over Tuinwijk op 5 februari 2015 in Boekhandel Riemer, Groningen
De verhalenavond over Tuinwijk op 5 februari 2015 in Boekhandel Riemer, Groningen