1940

Op 20 augustus 1940 spoelt het lichaam van een Engelse piloot aan op de dijk bij Uithuizen. Dankzij de toenmalige burgemeester Brinkman van Uithuizen wordt hij met militaire eer begraven. Aangenomen wordt dat zijn vliegtuig door het luchtafweerschut op Rottumeroog is neergehaald. Op zijn graf wordt een houten kruis geplaatst met naam en servicenummer: Ronald William Pryor RAF 42723. Aan het eind van de oorlog stuurt Brinkman een foto van een kranslegging op het graf naar de ouders van Bill. Als die brief hen maanden later - via allerlei instanties – bereikt, weten zij eindelijk waar hun zoon, die in 1940 als vermist is opgegeven, begraven is. Zij bezoeken het graf regelmatig en plaatsen er, in plaats van het standaardmonument voor oorlogsslachtoffers, een monument met de tekst die Marjo zo aangrijpt.

Drie bemanningsleden zijn elders aangespoeld en geïdentificeerd. Twee andere lichamen konden niet geïdentificeerd worden, maar er wordt aangenomen dat zij alle bij elkaar horen. Het lichaam van de eerste piloot, aangespoeld en begraven op Rottumeroog, is na de oorlog herbegraven in Oldebroek. De andere vier liggen in Delfzijl.

Uit onderzoek blijkt dat het vliegtuig in de nacht van 2 op 3 augustus, na Hamburg gebombardeerd te hebben, op de terugweg op 100 zeemijl van thuisbasis Marham met motorpech is neergestort. Zoektochten hebben niets opgeleverd, toch moet de bemanning zich in een rubberboot nog enige tijd in leven hebben gehouden, voordat ze rond de 20e aanspoelden.

2011

Marjo vertelt: "Het klinkt hoogdravend, maar toen ik daar bij het graf stond voelde ik het als een queeste die daar al die tijd had gelegen totdat ik eindelijk kwam. Het voelde alsof hij me riep. Zo van: hè hè, ze heeft me eindelijk gehoord. Een onontkoombare opdracht om dit uit te zoeken."

Marjo neemt contact op met gemeente Eemsmond om na te gaan wat er bekend is over deze toen 21-jarige jongeman en komt in contact met Corrie Smits, waarmee ze nauw gaat samenwerken.

Ze formeert een onderzoeksteam bestaande uit haar zoon Aidan, historicus Reg Mulder en de Engelse David Railton, die in Engeland speurwerk verricht. "Mijn zoon Aidan is heel goed op internet en heeft daar verbazend veel gevonden. Soms was het alsof hij van hogerhand werd gestuurd en ingevingen kreeg."
Allengs komen steeds meer documenten, foto’s en persoonlijke dagboeken boven water en de band met de families wordt hechter. De geschiedenis ontvouwt zich.

Corrie: "We dachten: 'In 2015 is het vijfenzeventig jaar geleden, we hebben inmiddels een paar familieleden en we hebben nog een paar jaar. Kunnen we wat organiseren met familieleden? Wat zou het mooi zijn als die aanwezig zouden kunnen zijn.'"

2015

RAF Marham zendt een plaquette voor de gehele bemanning, waarmee een monument wordt opgericht op de Waddendijk bij de Noordkaap, het symbolische hart van de aanspoelplekken van de bemanning. Daar wordt op 20 augustus 2015 een herdenkingsbijeenkomst gehouden.

"Weet je," zegt Corrie, "vanaf het moment dat Marjo die ingeving kreeg, tot de herdenking in 2015, hebben we steeds een engeltje op onze schouders gehad. De herdenking was ook heel bijzonder. De fly-past van vier F16 uit Leeuwarden, dat was een magisch moment. Na afloop zeiden de familieleden ‘It was as if the boys were there.’ Zo voelden wij dat ook."

Marjo vult aan: "Wat me zo raakt is hoe de families nog zo bezig zijn met de leemte die de mannen, die ze nooit gekend hebben, achterlieten. Ze wisten het van horen zeggen en zijn er volop ingedoken om meer te weten te komen. En wat ik ook heel bijzonder vind, is dat er zoveel families in Uithuizen in de loop der jaren hierbij betrokken zijn geweest."

Corrie: "Dit moest zo zijn. Na een traject van een paar jaar kwam het vorig jaar op de dijk allemaal samen. Maar we zijn nog niet klaar, middels DNA-onderzoek kunnen de andere twee definitief geïdentificeerd worden. Pas daarna kan iedereen eindelijk het ‘naar alle waarschijnlijkheid’ laten varen. "

Deze videoreportage is gemaakt door Leonie Albers in samenwerking met RTV Noord.