Groningen Stad
1815 tot 1939
De gloriedagen van Be Quick
Zoals veel oude voetbalclubs begint Be Quick eind negentiende eeuw als een cricketvereniging. Een leerling van het Stedelijk Gymnasium in Groningen maakt tijdens een vakantie kennis met het spel en besluit met een paar vrienden een eigen cricketclub te beginnen.
Groninger derby: Be Quick tegen Velocitas in 1925. - Foto: www.beeldbankgroningen.nl (1470-1289-0072)
Groninger Gymnasiasten Cricket Club “Be Quick”
In het archief van de vereniging is het reglement van de Groninger Gymnasiasten Cricket Club “Be Quick” bewaard gebleven. Het is een papieren schriftje waarin met pen de regels van de club en van het spel zijn opgeschreven: elke gymnasiast van 15 jaar of ouder mag lid worden, maar hij moet dan wel eenmalig f. 2,50 lidmaatschapsgeld betalen en daarnaast maandelijks f. 0,25 (ongeveer €30 en €3 in hedendaags geld). Volgens aantekeningen in het schrift is de club officieel opgeheven op 5 oktober 1887 en weer opnieuw opgericht op 6 april 1888. Maar tegenwoordig houdt Be Quick als oprichtingsdatum 10 april 1887 aan. Als we willen weten hoe het er in de cricketdagen van Be Quick aan toe ging, moeten we achterin het schriftje kijken. Daar staat namelijk een lijstje van opgelegde boetes. Zo moesten twee leden beide 10 cent betalen omdat ze zich schuldig hadden gemaakt aan ‘vechten met stukken van het spel’ en een ander lid kreeg een boete wegens ‘herhaaldelijk met andere zaken zich bezig houden’.
De gloriedagen
Niet lang na de doorstart stapt Be Quick over op voetbal. In het begin zijn de Groningers nog niet erg bedreven in het spel. Maar in 1911 komt Kees Bekker, ex-international van het Haagse HBS, in Groningen studeren en voetballen bij Be Quick. Hij brengt de club op een hoger niveau. En dankzij de oefenpartijen met Engelse geïnterneerden tijdens de Eerste Wereldoorlog, wordt het spel van de Groningers nog beter. Eén van deze Engelsen, de rugbyer Harry Waites, wordt zelfs de eerste echte trainer van Be Quick. Waites heeft weliswaar niet heel veel verstand van voetbal, maar hij is wel heel goed in het mentaal coachen van zijn team. In 1915 wordt Be Quick dan ook kampioen van het Noorden en die titel weet de club wel tien jaar te behouden! Maar nog mooier is de titel die Be Quick in 1920 weet te behalen. Op het terrein aan de Hereweg, tegenover Villa Gelria, speelt Be Quick een wedstrijd om het landskampioenschap. Sportverslaggever A.J. Hindriks schrijft:
"Er werd van stonde af aan zò knap, zò doordacht en toch zò snel gespeeld, dat de talrijke westelijke voetbalgrootheden op de voorste rij van de tribune [...] zich vol verbazing de ogen uitwreven om eensgezind en onomwonden te verklaren, dat dit het beste clubvoetbal was, dat ze in jaren in ons land hadden gezien."
Voor een uitzinnig publiek van meer dan tienduizend toeschouwers verslaat Be Quick VOC uit Rotterdam met 4-0!
In één van de fotoboeken van Be Quick staat een foto van het winnende elftal:
Boven: J. Bisselick (scheidsrechter), Harry Waites? (trainer), Harry Rodermond, Deck de Ruiter Zijlker, Hans Tetzner, onbekend, Jacob Koning (bestuurslid), Bruins Oving (bestuurslid). Midden: Siebolt Sissingh, Evert van Linge, Herman Legger. Onder: Max Tetzner, Rieks de Haas, Jaap Bulder, Appie Groen, Evert Jan Bulder.
Olympische droom
En met het landskampioenschap zijn de avonturen in 1920 nog niet voorbij, want in dat jaar worden er ook Olympische Spelen gehouden. Nederland stuurt een voetbalploeg met maar liefst vier spelers van Be Quick in de selectie: Evert van Linge, de broers Evert en Jaap Bulder en Herman Legger. Dat zou toch een fantastische ervaring moeten zijn voor het viertal. Maar de werkelijkheid valt tegen. Terwijl de officials in luxe hotels verblijven, moeten de spelers genoegen nemen met slechte onderkomens. Op de vooravond van de wedstrijd om het zilver in Antwerpen komt het Nederlands elftal in opstand. De organisatie neemt de klachten niet serieus, dus geeft een klein groepje spelers er de brui aan en gaat in Antwerpen de bloemetjes buiten zetten. Voor straf worden vier spelers, waaronder Evert van Linge en Jaap Bulder, naar huis gestuurd. Maar de andere spelers verklaren zich solidair met hen, en niet spelen betekent gezichtsverlies voor Nederland. Daarom komt men uiteindelijk tot een compromis: het viertal mag blijven, maar niet spelen. Oranje verliest van Spanje (1-3) en krijgt een bronzen medaille.
Bewegend beeld van Be Quick
Er is helaas geen beeldmateriaal van het Nederlands kampioenschap (wel van de Olympische Spelen). Televisie bestaat in 1920 nog niet. Film al wel: in zwart-wit en zonder geluid. Zo’n film maakt het Groninger Bioscoop Theater “Luxor” op 17 april 1921 van de wedstrijd Be Quick – Ajax.
Amateurvoetbal
Hoewel Be Quick hier wint van Ajax, gaat NAC uiteindelijk met de landstitel aan de haal. Maar de Groningers blijven wel tot 1925 kampioen van het Noorden. Die titel behaalt de club ook in 1936, 1937, 1938 en 1941, maar daarna nooit weer. In 1954 stapt Be Quick over op het betaald voetbal, maar daarin komt de vereniging niet tot het niveau van 1920. Het kampioenschap in de tweede klasse in 1960 is het hoogtepunt van deze periode. In 1964 keert de club terug naar het amateurvoetbal. Daar speelt Be Quick de laatste jaren steeds in de hoofdklasse.
Het archief van Be Quick
Het archief van Be Quick wordt bewaard bij het RHC Groninger Archieven. Hierin zitten onder meer ledenlijsten en spelerslijsten, programmaboekjes en uitslagen van wedstrijden, bouwtekeningen van het stadion Esserberg, het Be Quick-orgaan en het Be Quick-weekbericht en heel veel foto's.
Voetbalde uw vader of grootvader ook bij Be Quick? Bij de Groninger Archieven kunt u hem opzoeken in de oude fotoboeken en ontdekken of hij echt zo vaak scoorde als hij altijd beweerde!