Willem Lodewijk (1560-1620) is de zoon van Jan de Oude van Nassau, een broer van Willem van Oranje. Hij treedt als militair in dienst van de opstandige gewesten en maakt snel carrière. 

In 1584 wordt hij de Staatse stadhouder van de Ommelanden. In snel tempo verovert hij een groot aantal schansen en plaatsen rond de stad Groningen (de Schansenkrijg). Hij werkt nauw samen met zijn jongere neef prins Maurits. Het sluitstuk van de Schansenkrijg is de verovering van Groningen in 1594.

Willem Lodewijk wordt daarna stadhouder van het gehele gewest. Hij treedt regelmatig op als verzoener tussen de heren van de Stad en die van de Ommelanden. Als goed calvinist (en later als contraremonstrant) zet hij de protestantisering van het Noorden krachtig door. Hij is ook betrokken bij de oprichting van de universiteit.