Pioniersgeest

1945

Herinneringen aan de Stadskanaalster huishoudschool

Een halve eeuw was het gebouw van de Christelijke landbouwhuishoudschool 'Prinses Wilhelmina' beeldbepalend aan de Hoofdkade in Stadskanaal. Honderden meisjes uit de regio volgden er een gedegen opleiding.

Herinneringen aan de Stadskanaalster huishoudschool

Christelijke landbouwhuishoudschool 'Prinses Wilhelmina' aan de Hoofdkade in Stadskanaal Collectie SHC Stadskanaal

Een modern gebouw voor die tijd, in 1966 ontworpen door architect Cees Groen (1918-2016) met veel lichtinval en een ingesloten schoolplein. Kwalitatief goed voor weinig geld, zo stond dit type schoolgebouw bekend. In de jaren '60 en '70 zijn er meer dan 200 gebouwd in het Noorden. Cees Groen kreeg er een koninklijke onderscheiding voor.
Ruim tien jaar later, in 1979, ging Zwaantje Ploeger - Reinders naar de IHNO-afdeling van deze school, de huishoudschool. Elke dag lopend vanuit Nieuw Buinen, op klompen. Een erg verlegen meisje dat al snel werd gepest. Zwaantje maakte zelf een eind aan de pesterijen. Met klompen kun je hard schoppen en een grote mond hielp ook goed. Ondanks de minder leuke start heeft ze heel fijne herinneringen aan de school. Ze was er graag en bleef vaak rondhangen tot de school echt dicht ging.

Sportdag

De schoolleiding was niet streng. Als je er uit werd gestuurd, moest je ramen wassen of klusjes doen voor conciërge Klaas Breider. Te laat komen werd nauwelijks bestraft; met een goede smoes mocht je door naar de klas. Zwaantje, nu wonend in Veendam, herinnert zich mevrouw Veenstra (naaidocent) als een lieve mentor en Gerard Rovers (godsdienst) als bevlogen verhalenverteller.
Roken was normaal in die tijd, zowel de leerlingen als de leraren rookten op het schoolplein, in de aula en de leraren zelfs voor de klas. Zwaantje mocht van thuis niet roken, maar bietste shagjes van vriendinnen. Schoolreisjes heeft ze nauwelijks meegemaakt. Daar moest voor gespaard worden en ze hadden het thuis niet breed. Als haar klasgenoten vertrokken, schoof ze met andere achterblijvers aan in de parallelklas.
Eén keer per jaar werd er een sportdag gehouden in het Pagedal en daar werd door alle meiden naar uitgekeken. Niet vanwege de sport, naar vanwege de jonge gymleraar Jan Feijen!

Flauwvallen

Jan Feijen, net gepensioneerd, lacht. "Het was mijn eerste school, ik kwam zo uit militaire dienst, met een getraind lijf. Sommige meiden bleven echt dralen na de les, als ik het klassenboek aan het invullen was bijvoorbeeld."
Jan voelde zich ongemakkelijk bij het feit dat hij vanuit de gymzaal door de kleedkamers, en tussen giechelende meiden door, naar buiten moest en stelde een kleine verbouwing voor. Er kwam een nieuwe doorgang zodat hij en zijn collega's via een andere route de gymzaal konden verlaten.
De gymlessen werden op school gegeven, maar ook bij De Steiger (MAVO), waar twee gymzalen en een sportveld beschikbaar waren. En natuurlijk die sportdagen in het Pagedal.
"Dat was best pittig hoor. Hardlopen, hoog- en verspringen, discuswerpen, noem maar op. En ja, dan vielen er heel wat meiden bijna flauw of ze veinsden een blessure, allemaal aandachttrekkerij!"

Gemoedelijk

Jan, nu wonend in Leeuwarden, herinnert zich de school als een plek waar het altijd lekker rook. "Er werden natuurlijk kooklessen gegeven en dan was het gebruikelijk dat de meisjes rondkwamen met wat ze gemaakt hadden. Pannenkoeken, koekjes, soep, heerlijk!"
Er waren geen standsverschillen tussen de leraren onderling. Gerrit Luten was directeur, een man met een bulderende lach. Met de Kerstviering deed iedereen mee en zongen alle docenten in een koor onder leiding van muziekleraar Johan Pots.
Een pestbeleid was er inderdaad niet, maar toch was de school een beschermde veilige omgeving met een ingebouwd schoolplein waar jongens geen toegang hadden.
En dan die jaarlijkse schoolreis. Feijen: "Ja inderdaad. Er waren thuisblijvers. Daar zijn in deze tijd potjes voor, elk kind moet mee kunnen! We gingen steevast naar Westdorp, op de fiets, naar een kampeerboerderij. Als gymleraar moest ik de speurtochten uitzetten. Die meiden hebben heel wat kilometers afgelegd, zeker als ze verkeerd fietsten!"

Met ingang van 1 augustus 1986 werd de school omgedoopt tot 't Kienholt, snel daarna werd het Semsmarken. Er volgde een onrustige periode, waarin Jan Feijen voor een andere werkplek koos.
De herinneringen blijven en de warmste stammen ongetwijfeld uit de tijd dat de school nog 'Prinses Wilhemina' heette. De school werd onderdeel van het Comeniuscollege en vervolgens van het Noorderpoort. Tot in 2008 de sloper kwam.

Verdiend monument

Tijdens de sloop van de voormalige 'Prinses Wilhelminaschool' voorkwam buurtbewoonster en kunstenaar Ruthli Duursma dat de gevelstenen in de container belandden. Op de stenen de letters C.L.H.S. wat staat voor Chr. Landbouw- en Huishoudonderwijs Stadskanaal. Na een tijdelijke opslag in het Streekhistorisch Centrum zijn ze op initiatief van de Parkwijkraad verwerkt in een monument dat staat langs de kade van het Stadskanaal, ter hoogte van de plek waar de school heeft gestaan. De onthulling in juni 2016 werd – uiteraard – verricht door Ruthli Duursma.

<p>Het schoolplein, ca. 1970. &ndash; Foto: www.beeldbankgroningen.nl (818-13894)</p>

Het schoolplein, ca. 1970. – Foto: www.beeldbankgroningen.nl (818-13894)