Eind 2007 gebeurde er iets in bed waardoor het kwartje viel. Daarna bleef het kwartjes regenen. Er zat niks anders op dan de zware weg van de transitie in te slaan. De eerste maanden hield ik het liever geheim; ik wilde niet als 'freak' door het leven gaan. Hoe zou de buitenwereld op mij reageren? Ik was een vluchter, geen vechter. Daarom had ik het ook zo lang vol kunnen houden in dat verkeerde lichaam.

         Ik had altijd gegrapt dat ik graag een piemel wilde hebben, vroeg zelfs aan mijn mannelijke vrienden of ik de hunne mocht hebben als ze dood waren. Het was 'onze mop', dat mijn vriend, die zelf transgender was, er juist géén wilde, maar zijn vriendinnetje wèl!

         De eerste maanden heb ik er met veel mensen over gepraat. Ik wilde onderzoeken of het duveltje uit mijn doosje echt genderdysforie heette of dat ik mezelf maar wat aanpraatte. Wat kon het anders zijn?? Maar ik raakte er eerder nog meer van verward dan dat dat helderheid gaf. Iedereen gaf zijn eigen visie op het leven, op seksualiteit en rolverdelingen, reflecteerde zijn eigen pijnstukken op mij. In elke zienswijze zag ik wel wat. Misschien had ik inderdaad wel last van de maatschappelijke onderdrukking van de vrouw, van alle hoge rolverwachtingen, van mijn joodse afkomst, waardoor westerse mannen mij niet 'vrouw' konden laten voelen, van 'het genitale gat' dat beter opgevuld kon worden met spirituele ontwikkeling en meditaties...

         Wat een geluk dat ik in Groningen woonde, in de stad nog wel. Met tien minuten fietsen was ik bij het UMCG waar een genderteam zat. Er waren er maar twee in het hele land. Ik had te doen met alle transen die stad en land af moesten reizen voor die hulp.

         Na de doorverwijzing van mijn huisarts begon het Grote Wachten. Eerst drie maanden wachten op de voor-intake. Dan drie maanden wachten op de intake met de genderpsychiater. Minstens drie gesprekken, dus weer minimaal een kwartaal verder. En dan nog een jaar lang de 'real life fase'; al wel leven en kleden als het gewenste geslacht, maar nog geen operaties. Mijn god, wat zag ik dáár tegenop...! Mocht ik niet gewoon onder de dekens kruipen er pas onder weg komen als ik er helemaal als man uitzag?

         Nee, ik had kinderen, dus ik móest m'n bed en de deur wel uit. Het ritme van het gezinsleven trok mij mee. Naar school, naar de winkel, naar vriendjes en clubs, naar de familie... Het was een zware tijd. Met wie deel je zo'n groot geheim en wie laat je in de waan dat je een vrouwelijke moeder bent? In 2007 was genderdysforie nog een onbekend fenomeen. Op tv werd er uiterst zelden over gesproken en op internet werd nèt de eerste website voor transmannen opgezet. Ik zat echter in het hol van de leeuw. Mijn vriend had alles op dit gebied al uitgezocht en ik kon in een gespreid bedje stappen.

         Op een dag bracht ik hem naar het UMCG waar een praatgroep voor transseksuelen was (foutieve termen gaven al aan dat kennis over genderdysforie nog in de kinderschoenen stond). Bij de ingang liepen we een andere transjongen tegen het lijf die door zijn broer werd afgezet. Na het afscheid bleef ik nog even praten met die broer.
‘We zijn niet echt broers hoor. Ik ben zijn partner.’
‘Oh? Waarom zeg je dat dan?’
‘Omdat je anders wordt gezien als homo's. Dan ben je je leven niet zeker. Laatst werd er bij ons in Leeuwarden zomaar een homostel in elkaar geslagen. Eén van de twee belandde met ernstig letsel in het ziekenhuis. Nou, dat wil ik liever voorkomen.’
‘Heftig hoor! Tja, daar had ik helemaal niet bij stilgestaan. Als ik ook in transitie ga, worden wij straks door de buitenwereld ook gezien als homo's!’
‘In Groningen zal het wel meevallen, hier hoor je nooit dat soort dingen over. Maar in Leeuwarden leeft homohaat echt wel. En in de Randstad nog meer!’
‘Hm, voor mijn massagepraktijk had ik wel naar de Randstad willen verhuizen. Daar kan je makkelijk hogere prijzen vragen. Maar als het daar zo onveilig is blijf ik liever hier!’

Regelmatig verhuisde er een vriend of vriendin naar Amsterdam. Meestal was dat vanwege geld en carrièrekansen. De meesten kwamen na enkele jaren weer terug, blij met de rust en vrede in stad en ommeland. Meer dan eens had ik ze horen verzuchten: ‘Groningen is het beste plekje op de wereld! Van alle werelddelen kun je het beste in Europa wonen, hier is de gunstigste economie. Van alle landen in Europa kun je het beste in Nederland wonen, met alle voorzieningen. Van alle steden in Nederland kun je het beste in Groningen wonen, want hier is weinig criminaliteit. Groningen is echt het paradijs op aarde!’

Dat kon ik alleen maar beamen. Ik hoorde wel eens doemverhalen van andere transen, die werden onterfd of de familie uit werden geknikkerd, die uitgescholden of aangevallen of zelfs vermoord werden, die hun werk kwijtraakten en tegen minachting aanliepen. Ikzelf heb heel andere ervaringen opgedaan. Van iedereen in mijn vrienden- en kennissenkring kreeg ik begrip en steun. Als ze me geen begrip en steun konden geven, reageerden ze verbaasd en afwachtend. Noorderlingen zijn rustige, gematigde kat-uit-de-boomkijkers. Ze hoeven je niet om de oren te slaan met hun mening, springen niet op barricades en gebruiken geen geweld. De tijd zal het leren en alles op z'n tijd.

Tijdens mijn transitie zijn sommige vrienden wat naar achteren gestapt. De meesten van hen zijn in de loop der jaren weer naar voren gekomen om hernieuwd kennis te maken.

Voor mijn kinderen was het best spannend om op school te vertellen dat hun moeder een man werd. Mede door de groeiende media-aandacht voor deze aandoening werd er laconiek op gereageerd. Toen mijn jongste in haar nieuwe groep 6 onthulde dat haar moeder een man werd, was de reactie: ‘Oh, net als Valentijn. Goed, volgende…’ Want zij hadden aan het eind van het vorige schooljaar de nieuwe documentaire gezien over Valentijn, die 10 jaar lang gevolgd werd in het proces van jongen naar meisje. Onbekend maakt onbemind en wat de boer nait kent dat vret ie nait. Kennis voorkomt vele vooroordelen. Toen mijn middelste dochter het eindelijk durfde op te biechten aan haar beste vriendin reageerde die met: ‘Wat?! Oh, cool!’

Op straat werd menig wenkbrauw opgetrokken als m'n kinderen hard 'mama' naar me riepen. Hoezo, 'mama' roepen naar een man? Maar als ik dan antwoordde, met mijn nog veel te hoge stem, zag je alle wenkbrauwen weer zakken.

Ik zag de humor er wel van in, hoewel ik me uiterst kwetsbaar voelde. De naaktheid van een heremietkreeft tijdens zijn oversteek naar een nieuwe schelp om in te wonen. De roofdieren, die ongezien overal op de loer kunnen liggen. Als ik waardanook had gewoond, wás ik misschien ook wel aangevallen of uitgekotst geweest. Maar hier niet. Mijn Groningen is veilig. Dit is werkelijk het paradijsje van de hele wereld!

Bovenstaande tekst is ingezonden naar aanleiding van de schrijfwedstrijd 'Thuis in Groningen'. Onder het thema 'Thuis in Groningen' vind je meer verhalen van de schrijfwedstrijd.