80 jaar vrijheid Groningen
1940 tot 1945
Vrijheidscafé Appingedam: 'een borreltje vóór de inval'
Van 12 november t/m 4 december 2019 trok De Verhalen van Groningen samen met Biblionet, Groninger Forum en VRIJDAG Advies door de provincie Groningen met het Café van de Vrijheid. In het kader van het provinciale programma 75 Jaar Vrijheid haalden we in iedere Groninger gemeente verhalen op over de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast zochten we Groningers die deze lokale verhalen op hun eigen manier willen verbeelden. Dit is het verslag van het Verhalencafé in de bibliotheek van Appingedam, in de gemeente Appingedam.

Foto: Stella Dekker
In Appingedam vond op maandag 2 december het voorlaatste Vrijheidscafé plaats, waarmee De Verhalen van Groningen een maand lang door de provincie toert. Het doel van deze bijeenkomsten is om (streek)verhalen uit de Tweede Wereldoorlog te koppelen aan projecten die in 2020, wanneer we 75 jaar bevrijding vieren, op een artistieke manier het oorlogsverleden tastbaar maken.
In de modern en toch knus ingerichte bibliotheek van Appingedam zijn een kleine twintig aanwezigen te gast. Burgemeester Koos Wiersma bijt het spits af met een korte speech, waarin hij vertelt dat zijn vader op 9 mei was geboren. 'Hij had de avond voor de inval nog een borreltje gehad. De volgende dag moest hij vechten.'
Veel van de aanwezigen organiseren al 'iets' rondom de bevrijding, maar staan nog open voor mogelijkheden en combinaties. Peter Velthuis van Tocht om de Noord vertelt over zijn plannen voor het Bevrijdingsvuur. Als hij hoort dat iemand voorstelt het vuur te paard rond te brengen, reageert hij enthousiast.
Cynthia Heinen, directeur van Museum Stad Appingedam, legt uit dat ze een tentoonstelling plannen rondom amateurkunst uit de periode 40-45. 'Duitse soldaten hebben hier aquarels achtergelaten. En er zijn de bekende cartoons van de heer Zandstra. Verder willen we een tekenwedstrijd organiseren, in samenwerking met het IVAK en de gemeente.'
Gerry Bergsma en Janny Reiffers zijn bestuursleden van een toonkunstkoor. 'We zoeken vooral nog subsidie. Solisten kosten geld, een orkest ook. Omdat we het concert op 4 mei willen opvoeren, gratis voor iedereen, zijn we op zoek naar fondsen. De huur van de Nicolaïkerk hebben we al gekregen van de gemeente, maar er is meer nodig. Moeten we naar het V-fonds? Wat kunnen we doen?' Paula Mulder helpt hen op weg door voor te stellen een van de geselecteerde iconische verhalen te koppelen aan hun project.
Jacqueline Nauta van de commissie die namens de gemeente de festiviteiten in Appingedam coördineert: 'In januari doen we mee met het project Levenslicht van Daan Roosegaarde. Op 4 mei willen we herdenkingen organiseren bij alle struikelstenen in Appingedam en op 5 mei willen we graag een bevrijdingsontbijt aanbieden aan alle inwoners. Dat doen we in samenwerking met andere organisaties. We zijn er al mee bezig.
Rolf Weelinck (1936) is gekomen als ooggetuige van oorlog en bevrijding. 'Mijn vader was destijds dameskapper. Het was een moeilijke tijd, maar vader had altijd werk. Niets is erger dan vrouwen die weten dat de kapper elektriciteit heeft: ze kwamen uit de hele provincie naar ons toe voor hun permanent.'