In Loppersum vond op maandag 25 november een Vrijheidscafé plaats, waarmee De Verhalen van Groningen een maand lang door de provincie toert. Het doel van deze bijeenkomsten is om (streek)verhalen uit de Tweede Wereldoorlog te koppelen aan projecten die in 2020, wanneer we 75 jaar bevrijding vieren, op een artistieke manier het oorlogsverleden tastbaar maken. 

In de bibliotheek van Loppersum is op maandagavond 25 november een select gezelschap aanwezig. Vooral mensen uit Loppersum en 't Zandt zijn vertegenwoordigd. Namens Middelstum zijn Alke de Winter en Mark van Dijken present voor de Historische Vereniging, het 4/5-meicomité en de oranjevereniging. De Culturele Raad van Middelstum heeft al een uitgebreid programma op poten gezet, vertelt De Winter: 'Het zijn allerlei particuliere initiatieven, van mensen die zich betrokken voelen. Zo is van iemand in 1945 uit een kamp in Duitsland teruggekomen op een fiets. In de week voor de bevrijding maken vijf mensen, onder wie de zoon van die man, dezelfde tocht die de man destijds heeft afgelegd. Op vijf mei worden ze feestelijk onthaald.' 

'Uitbundiger'

In Loppersum werken verschillende verenigingen samen aan allerlei festiviteiten. De Historische Vereniging brengt een boek uit, de Lopster Harmonie organiseert een bevrijdingsconcert en op 5 mei zullen er theaterwandelingen plaatsvinden. Cissy Bronts: 'De toneelverenigingen en allerlei anderen zetten zich samen in om op verschillende plekken in het dorp korte scènes na te spelen van oorlog en bevrijding.' Als ze ontdekt dat het gemeentelijke budget hoger ligt dan ze verwacht had, wordt Bronts helemaal enthousiast: 'Fijn! Dan kunnen we wat uitbundiger denken dan we tot nu toe deden.' 

Verhalen

Sanne Meijer vertelt kort over de vier geselecteerde verhalen voor de gemeente Loppersum. 'Het verhaal van de moord op de gebroeders Gootjes in Middelstum is bekend. Dan is er de tijdelijke Canadese begraafplaats in Wirdum, waar 44 Canadezen hebben gelegen. Voor Loppersum is er het verhaal over de tragische dood van drie leden van hetzelfde gezin door een granaatinslag. Het verhaal van NSB-burgemeester Hommo Jensema is het vierde verhaal.' Al tijdens de avond blijkt, dat er misschien wel een verhaal bij kan: dat over de Joodse Annette Katan, die in Zeerijp ondergedoken zat, maar is weggevoerd.  

Pieter Doorn

Peter Doorn, werkzaam bij Biblionet, heeft zijn eigen oorlogsverhaal. Hij vertelt over zijn oudoom, die ondergedoken zat op 't Zandt. Zijn oudtante en enkele andere familieleden luisteren ondertussen instemmend. 'Hij heette ook Pieter, net als ik, en wilde niet tewerkgesteld worden. Hij dook onder, maar ging af en toe wel over straat om familie te bezoeken. Op een van die keren maakte hij kennelijk een te gehaaste beweging, waardoor enkele Landwachters achter hem aankwamen. Hij is op de fiets gesprongen en gevlucht. Mijn oudtante zag hem wegfietsen in een nieuwe jas. Dat is het laatste wat ze van hem heeft gezien. De Landwachters achtervolgden hem al schietend, totdat ze hem in Leermens konden arresteren. Hij werd op 10 september 1944 naar Kamp Amersfoort overgebracht. Op 13 november overleed hij in een Duits kamp.' 

Plannen

Nadat de aanwezigen van presentator Marcel Nieuwenweg tijd hebben gehad om te 'speeddaten', vertellen sommigen kort wat ze besproken hebben. Remco Gooijert uit Loppersum: 'Ik zet al een aantal jaren op kerstavond een kaarsje op een oorlogsgraf. Dat is een initiatief dat in Friesland is begonnen en inmiddels op bijna 300 plaatsen wordt gedaan. Het zou mooi zijn als dit mooie gebaar  nog veel meer bekendheid krijgt.' 

Componist Kees Steketee heeft geïnteresseerden gevonden voor een muzikaal programma rondom de dodenherdenking. Mark van Dijken uit Loppersum tipt mensen die iets willen doen op scholen: 'Er zijn kisten met voorwerpen en lesmaterialen beschikbaar bij de Archieven.' Joke Scholten uit Loppersum vertelt tenslotte dat ze nog niet zo lang geleden heeft ontdekt dat haar vader in de oorlog ondergedoken heeft gezeten in Uithuizermeeden. 'Hij is ooggetuige geweest van de dood van vijf meisjes en een man, die werden geraakt door een Duitse granaat terwijl ze stonden te wachten op de komst van de Canadezen. Hij heeft nooit wat verteld en ik heb spijt dat ik hem niet meer heb gevraagd toen hij nog leefde. Nu woon ik er zo dichtbij.'