80 jaar vrijheid Groningen

1940 tot 1945

Vrijheidscafé Pekela: 'Pekelders doen het net even anders'

Van 12 november t/m 4 december 2019 trok De Verhalen van Groningen samen met Biblionet, Groninger Forum en VRIJDAG Advies door de provincie Groningen met het Café van de Vrijheid. In het kader van het provinciale programma 75 Jaar Vrijheid haalden we in iedere Groninger gemeente verhalen op over de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast zochten we Groningers die deze lokale verhalen op hun eigen manier willen verbeelden. Dit is het verslag van het Verhalencafé in de bibliotheek van Oude Pekela, in de gemeente Pekela.

Vrijheidscafé Pekela: 'Pekelders doen het net even anders'

Foto: Stella Dekker

In multifunctioneel centrum De Binding in Pekela zijn tientallen mensen afgekomen op het laatste vrijheidscafé dat we organiseren. Burgemeester Jaap Kuin kondigt in het Gronings (de voertaal de gehele avond) aan dat het 'hier in Pekel altied anders' gaat, maar wel altijd met overtuiging. Die instelling kenmerkt de avond. 

Aanwezigen

Aanwezig zijn onder andere Martin van der Kooi, afkomstig uit Den Haag. Hij trok de geschiedenis na van een twaalfjarig Joods meisje dat ook in zijn huis woonde en via Westerbork werd gedeporteerd. Gecombineerd met een gedicht van Saul van Messel wil hij een wandelroute uitzetten van Nieuweschans, waar de treinen de grens passeerden, terug naar Westerbork. 

Dick Prak zoekt naar informatie over de Pekelder Abel Sanders, die vlak voor de bevrijding een cel deelde met fietsenmaker Glaudé. Prak schrijft een boek over deze laatste en hoop meer achtergrondinformatie te vinden. 

Abel Wieske en Albert Leutscher geven al jaren gastlessen op school over de oorlog. Wieske vertelt over de communistische verzetsgroep van zijn vader, Leutscher kent ook veel verhalen uit de omgeving. De kleinzoon van Albert, Maarten Leutscher, is bijna klaar met zijn opleiding tot leraar geschiedenis en is ook aanwezig. 

Bestuur en leden van de OBCP, het Oranje- en BevrijdingsComité Pekela's, zijn ook aanwezig: Andries Brans, Gea Draijer (secr.), Gerard Dunink, Anneke Zijl. (NB: namen mogelijk niet correct gespeld!) Ook zij hebben verhalen van hun ouders en familieleden, en bovendien organiseren ze al jaren allerlei bevrijdingsactiviteiten. 

Jaap Veldman is aanwezig als belangstellende van SiepCo. Tammo Tillema is aanwezig, die artikelen voor De Verhalen van Groningen schrijft. Pim Siegers is de lokale fractieleider van de SP, zijn dochter Nienke is illustrator. Wouter Hulstijn is namens de gemeente een van de coördinatoren van alle activiteiten rondom de bevrijding.  

Verhalen

Harry Ots wil na de presentatie van de voorlopige selectie van drie iconische verhalen voor de gemeente weten wie dat eigenlijk heeft bepaald. De aanwezigen wegen de gekozen verhalen over de slachtoffers in de 'bus van Oegstgeest', over het communistische verzet en over de Joodse gemeenschap en beamen dat het inderdaad iconische verhalen zijn. 'Maar al deze verhalen spelen zich af in Oude Pekela,' is een opmerking. Het voorstel is om een verhaal uit Nieuwe Pekela voor te dragen, over de verzetsleden die de lokale NSB'ers zo ver wisten te krijgen om zich een week voor de daadwerkelijke bevrijding van het dorp al over te geven.  

Projecten

Al pratende borrelen er allerlei ideeën op, maar ook veel vragen, onder andere over subsidie. Burgemeester Kuin geeft aan dat Pekela geen rijke gemeente is en dat ze dus niet het volle pond aan subsidies kan verstrekken. 'Het OBCP coördineert alle activiteiten en niet alles hoeft vóór 5 mei georganiseerd te worden. Het mag best het hele jaar duren.'