Ewsum te Middelstum is een eeuwenoud borgterrein dat, eens verwaarloosd, nu zoemt van de bedrijvigheid. Niet in het minst in de historische bloemen-, groenten- en kruidentuinen waar bijen, hommels en andere insecten hun weg naar de bloemenweelde gevonden hebben. Een deel van de kruidentuin is sinds 2016 ingeruimd voor firma Hooghoudt, die graag aan een groter publiek wil laten zien welke kruiden er zoal bij de bereiding van hun jenever en de kruidendrank bij uitstek, Beerenburg, worden gebruikt.

Hooghoudt

Laurens Speek vertelt: 'In 1888 begonnen Hero Jan Hooghoudt en zijn vrouw Grietje in de kelder met een likeurstokerij. Betrokken bij wat de lokale natuur te bieden had, maakten zij hun likeuren op basis van wat er op het Groninger land groeide. Veelal kwamen mensen zelf met eigen oogst om deze te laten verwerken tot likeur. Tien jaar later stierf Hero Jan en stond Grietje er alleen voor. Zij heeft, in een tijd waarin een vrouw niet geacht werd handel te drijven en zaken te doen, het bedrijf laten groeien en bloeien onder het motto: 'Als ik zelf heel hard moet werken voor mijn bestaan en mijn naam staat op die flessen, dan wil ik niets dan het beste. Hooghoudt moet te vertrouwen zijn, moet zich vereenzelvigen met kwaliteit.' Dankzij die kwaliteit staat nu de vierde generatie Hooghoudt, Bert, aan het roer.'

De kruiden

'Al van oudsher gebruiken we kruiden en kruidendrankjes om hun medicinale werking. Het was echter pas na de kruistochten dat de kruisridders het distilleerproces meebrachten vanuit het Midden-Oosten. De kruidenbitters werden samengesteld uit kruiden die in de omgeving groeiden, waardoor elke regio zo zijn eigen drank had. Maar zo’n drankje dronk je echt als medicijn. Ze lieten die kruiden heel lang trekken. Bitter! Niet te drinken!
Lang was jenever alleen bereikbaar voor de rijken, doordat er ook kruiden in werden gebruikt die, evenals de peper, uit het verre oosten kwamen. Die waren letterlijk peperduur. Maar gaandeweg begon dit medicijn zich te ontwikkelen via een betaalbare drank die uiteindelijk best drinkbaar was, tot de jenever en bittertjes van nu, waarvan iedereen kan genieten.
Hoewel men wel weet dat er kruiden in kruidenbitter en Beerenburg zitten, zijn er maar weinigen die precies weten welke dat zijn. Daarom willen wij die kennis weer bij de consumenten brengen in de kruidentuin van Ewsum.'

Ewsum

'Op Ewsum laten we een selectie zien van de kruiden die we gebruiken. De keuze viel op Ewsum omdat de kruiden in een passende omgeving moeten staan. En waar kan dat beter dan in deze prachtig gereconstrueerde historische tuin? Bovendien hebben we een goede band met Het Groninger Landschap, dat samen met Werkpro deze tuinen beheert. En omdat de kalmoes, waarvan we de gedroogde wortel gebruiken, hier in de omgeving volop groeide. In deze tuin kunnen de bezoekers zien, maar vooral ook voelen en ruiken welke kruiden wij gebruiken. Zij kunnen zien dat het vaak heel gewone planten en zelfs ‘on’kruiden zijn die ook in hun eigen tuin voorkomen, zoals bijvoorbeeld Sint Janskruid, salie en lievevrouwebedstro die hun aroma’s aan de dranken meegeven. Zo kunnen we laten zien hoe belangrijk de natuur voor ons is, dat die jenever, die Beerenburg van ons voor 100% uit natuurlijke ingrediënten bestaat.

Al die kruiden hebben hun eigen functie in de drank, zie het als een orkest: samen maken ze prachtige muziek, zonder dat er een solist is. We zijn er continu mee aan het innoveren en verbeteren, maar altijd moet de kwaliteit vooropstaan. Bij twijfel vragen we ons altijd af 'Wat zou oma Grietje doen?' en dan komt het altijd goed.'

Met dank aan Laurens Speek, Brand Activation Manger van Hooghoudt