Groningen Stad

1945

Ambonese vrienden

Sybe Bauke Jongeling emigreerde als zestienjarige met zijn familie in 1953 naar Perth in West-Australië. Van daaruit zocht hij in april 2018 contact met De Verhalen van Groningen om zijn foto's en verhalen te delen.

Ambonese vrienden

Sybe Jongeling (tweede van links) met een aantal vrienden en Molukkers in 'Woonoord Schattenberg'. - Foto: S. B. Jongeling

Toen in 1951 de eerste Molukkers, of Ambonezen zoals ze toen nog genoemd werden, arriveerden in Nederland, werden er woonoorden voor hen ingericht. Kamp Nuis in het Westerkwartier en een kamp in de Carel Coenraadpolder waren de Groningse locaties. Bij Westerbork kreeg het voormalige doorgangskamp een nieuwe functie kreeg als Woonoord Schattenberg; het werd ook een opvangplek voor de Ambonezen die hoopten op terugkeer naar een eigen land. 

Sybe Jongeling uit Groningen ging als veertienjarige jongen kijken in Schattenberg:

'Op zaterdagen ging ik regelmatig op de fiets naar 'Woonoord Schattenberg' en ik maakte daar al snel vrienden onder zowel de jongere als de oudere bewoners. Ik maakte al snel deel uit van hun families en leerde hun cultuur, gastvrijheid en vooral hun kookkunsten kennen. Mijn lievelingseten is nog altijd nasi goreng en destijds kreeg ik daar heel pittige sambal bij. Zelfs nu nog begin ik te watertanden als ik terugdenk aan die heerlijke gerechten.'

1
Het fotoalbum van Sybe Jongeling. De middelste foto is genomen in zijn huis aan de Paramaribostraat.
1
1

Al van jongs af aan was ik zorgzaam en probeerde ik anderen te helpen om hun beste kunnen te bereiken. Deze Molukkers konden wel wat hulp gebruiken: een nieuw land, een veel kouder klimaat, vreemd eten, een andere taal en een totaal andere cultuur. Zodoende ging ik regelmatig op bezoek om hen wat Nederlands te leren, wat voor velen nog niet zo gemakkelijk was. Ik leerde hen wat basiskennis en standaarduitdrukkingen, maar zij leerden mij zoveel meer: tevredenheid, tolerantie, hun gevoel voor humor, hun liedjes en hun samenzang zoals alleen zij dat konden. En niet te vergeten de specerijen en het fantastische eten. 

Mijn ouders stimuleerden me hierin. Mijn vader had gehoopt dat hij als militair uitgezonden zou worden naar voormalig Nederlands-Indië, maar dat ging niet door. Dus zij moedigden me aan in mijn interesses en ik nodigde verschillende Ambonese vrienden bij ons thuis uit voor maaltijden en gesprekken.

Ik was graag bij mijn Ambonese vrienden. Ze waren zo trots en gul, altijd optimistisch en ze wachtten hoopvol op de dag dat ze zouden kunnen terugkeren naar hun vaderland, als de Molukken eenmaal onafhankelijk waren van Indonesië. Politieke bemoeienissen verstoorden deze droom echter en de hoop op terugkeer vervloog.

Fotoalbum

In mijn fotoalbum bevinden zich een aantal foto's van mijn Molukse vrienden en van Schattenberg. Eén serie is gemaakt rondom de begrafenis van een bewoner. In mijn herinnering is het de eerste Molukker die op Nederlandse bodem stierf. Als vijftien- of zestienjarige schreef ik er het volgende bij:

'Een begrafenis in een Ambonees Woonoord. 

Het Graf van Piet Ririmassee, door een ongeluk om het leven te gekomen op Zondag 17 februari 1952
Ongeluk gebeurde om 7.30.
Overleden zonder tot het bijzijn gekomen te zijn, in het Groninger Stads- en Provinciaal Ziekenhuis om 9.30.
Begraven Vrijdag 22 Februari om 5 uur n.m.'

1
Het fotoalbum van Sybe Jongeling
1
Dragers van de lijkkist.
1
De begrafenisstoet.
1
Het graf.
1
Vrienden en familieleden.

'In mijn album zijn ook foto's te vinden die me door mijn vrienden uit Schattenberg zijn gegeven. Het zijn foto's die op de Molukken zijn gemaakt. De tekst die ik erbij heb geschreven, luidt: '

Trouw dat
vergeefs geweest is, doch
nog steeds blijft.
Vergoten bloed 
voor niets gevloeid.

Nederland
vergeet UW zaak niet.

HELPT AMBON!!'

1
Het fotoalbum van Sybe Jongeling.
1
'De gemeenschap op het toneel.'
1
'In uniform met een Nederlandse vriend.'
1
'Instructies tijdens een training.'
1
'Vrijheid!'