Grensland
1940 tot 1945
Delfzijl: Strijd, bevrijding en gevangenen uit Wilhelmshaven
De documentaire Strijd en bevrijding gaat over de laatste heftige oorlogsdagen in Delfzijl en de dorpen er omheen. Terug uit Wilhelmshaven is een film over gevangenen uit het Duitse kamp Wilhemshaven die aan het einde van de oorlog aankomen in de haven van Delfzijl. Beide documentaires zijn gemaakt door filmmaakster Liefke Knol.
Verwoestingen in Delfzijl tijdens de strijd in april 1945. - Foto: Collectie Gemeente Delfzijl, www.beeldbangroningen.nl
Terug uit Wilhelmshaven
Op 16 april 1945, twee weken vóór de bevrijding van Delfzijl, komt in de haven een schip uit Emden aan. Het schip, een rijnaak, is volgeladen met Nederlandse gevangenen uit een ontruimd strafkamp in Wilhelmshaven. De Duitse legercommandant in Delfzijl zit in zijn maag met dit onverwachte transport. Hij voelt de hete adem van de geallieerden in zijn nek en heeft weinig zin onder die dreiging ook nog de zorg voor een groep doodzieke gevangenen op zich te nemen. De commandant besluit het schip weer terug de Eems op te sturen. Maar zover komt het niet. Dankzij bemiddeling van de Delfzijlster burgemeester Welleman mogen de mannen toch blijven. In konvooi trekken ze door de straten van Delfzijl, gadegeslagen door bewoners die diep onder de indruk zijn van wat ze zien. Voor veel Delfzijlsters is deze intocht een eerste confrontatie met de verschrikkingen van Duitse kampen.
Strijd en bevrijding in Delfzijl
Delfzijl. De plaats waar in april 1945 terugtrekkende Duitse troepen samenkomen. Velen wanhopig op zoek naar een manier om te ontkomen aan de geallieerden. Anderen vastbesloten stand te houden. Om koste wat kost de havenplaats – deze laatste verbinding met het vaderland – in Duitse handen te houden. Terwijl de bevrijding dichtbij lijkt, laait het oorlogsgeweld op. Wekenlang zitten burgers van Delfzijl en dorpen in de omgeving klem tussen strijdende partijen.
