Macht & Pracht

1909

De koffievossen van Klaas Tiktak

1909 is het jaar van de grote zeges voor het span koffievossen van Klaas Tiktak (1845-1925), directeur van koffie- en theefabriek Tiktak in Groningen.

De koffievossen van Klaas Tiktak

Willem en Blücher, koffievossen van Tiktak, in een zogenaamde ‘Kaapse aanspanning. - Foto: collectie K.H. van Straten te Ulrum

Willem is zonder twijfel zijn beste paard. Op het concours op Zorgvliet, Den Haag, wint de dan zesjarige ruin het kampioenschap in het enkelspan en de zilveren Koninginnemedaille die daarbij hoort. Het is een dier met 'Gaven van vermogen en goede oprichting.' De achtjarige Blücher (ingeschreven in het Groninger Paarden Stamboek onder nummer 116 en met als vader Freischutz) krijgt een eervolle vermelding in dezelfde rubriek. In het tweespan echter zijn beide die dag niet te verslaan en eisen het Nederlands kampioenschap op, voor paarden geboren in Nederland en hoger dan 1,54 m. Als kampioensspan maken ze hun opluistering in het land, zoals in Roden, waar de organisatie van de landbouwtentoonstelling mee adverteert om publiek te trekken. 'Voor kenners van paarden, ja zelfs voor leeken, was dit het glanspunt van den dag', jubelt de Drentsche en Asser Courant na afloop.

<p>De koffievossen van de directeur van koffie- en theefabriek Tiktak komen in 1910 ook als tandem in de ring, met Willem voorop. - Beeld: collectie: K.H. van Straten te Ulrum</p>

De koffievossen van de directeur van koffie- en theefabriek Tiktak komen in 1910 ook als tandem in de ring, met Willem voorop. - Beeld: collectie: K.H. van Straten te Ulrum

Een jaar later is van de talenten van Willem en Blücher nog niets verloren gegaan als ze op de landbouwtentoonstelling in Olst 100,- als span winnen en Willem in zijn eentje nog eens 100,- gulden door zijn baas mag laten incasseren. Dergelijke geldbedragen verdienen ze ook in Zwolle en Rotterdam. En ze komen in 1910 als tandem in de ring, met Willem voorop.
‘Smalle Willem’ Wijma is de trainer en rijder die alle eer van succes toekomt. Hij doet dat niet alleen voor wat Tiktak hem betaalt, want voor de koetsiers betekende een klassering in die tijd een extra bedrag dat varieerde van tien gulden tot een rijksdaalder. In 1911 lijkt het dat het superspan een beetje ‘op’ raakt en misschien is er in de afgelopen twee jaar wel iets te veel van de relatief jonge paarden gevraagd. In Amsterdam moeten ze met een derde plaats genoegen nemen. In december kiest Tiktak eieren voor zijn geld en verkoopt het ‘kranige span’ aan de heer Scheper Claus in Hilversum. Daarna verdwijnen de koffievossen uit het nieuws.

Maar helemaal vergeten zijn ze niet, want in 1919 vereeuwigt de kunstschilder Otto Eerelman ze op het grote doek ‘De Paardenkeuring op de Grote Markt’ dat nog altijd in het stadhuis aan de Grote Markt hangt. Onbewust kijken dus nog dagelijks mensen op tegen de koffievossen van Tiktak. Ze geven het begrip ‘koffievos’ daarmee een extra lading.

<p>De Paardenkeuring op de Grote Markt op de 28ste augustus, het bekende schilderij van Otto Eerelman uit 1920. Willem loopt in de richting van de&nbsp;hoofdwacht&nbsp;(bij de&nbsp;Martinitoren) voor een&nbsp;sulky, bestuurd door Wijma. Bl&uuml;cher wordt

De Paardenkeuring op de Grote Markt op de 28ste augustus, het bekende schilderij van Otto Eerelman uit 1920. Willem loopt in de richting van de hoofdwacht (bij de Martinitoren) voor een sulky, bestuurd door Wijma. Blücher wordt

Deze tekst werd oorspronkelijk geschreven voor de Stichting Hippomobiel Erfgoed, die zich inzet voor het behoud en restauratie van rijtuigen en alles wat daar verder mee te maken heeft.